مسیولیت حمایت و مشروعیت مداخله بشردوستانه

مسلم است که دولت ها در برابر نقض حقوق بنیادین بشر مسوولیت اخلاقی دارند. بی تردید هرگاه حقوق بشر به طورسیستماتیک، فاحش و در سطح گسترده نقض شود، به گونه ای که وجدان بشریت را متاثر سازد، سکوت جامعه جهانی ازلحاظ اخلاقی و انسانی موجه نیست. هنگامی که دولتی با رفتار بی رحمانه علیه اتباع خود، حقوق اساسی آنان را به نوعیزیرپا می گذارد که موجب جریحه دار شدن وجدان بشریت می شود، سخن از مداخله بشردوستانه به میان می آید. مداخلهبشردوستانه مفهومی است که در سطح بین المللی دارای مخالفان و موافقان بسیار بوده و نظرات متضاد در این باره ابرازشده است. برخی آن را مغایر با اصول مسلم حقوقی دانسته و برخی مخالف این نظر را ابراز نموده اند. سوال این است کهبا توجه به اصل اینکه حاکمیت ملی جزو قواعد آمره بین المللی است، چگونه می توان مداخله بشردوستانه را توجیه نمود پاسخ ابتدایی که می توان برای این پرسش مطرح نمود این است که اصل مسیولیت حمایت تلاش در رفع چالش میان دومفهوم مداخله بشردوستانه و حاکمیت دولت دارد، به گونه ای که مسیولیت حمایت از جان شهروندان و اتباع در ابتدابرعهده حاکمیت دولت است، اما اگر آن دولت قادر و یا مایل به پذیرش مسیولیت حمایت نباشد مسیولیت جامعه جهانیاست که وارد عمل شود. در این مقاله شرایط تحقق مداخله بشردوستانه بررسی می گردد و ضمن توجه به نگرانی هایکشورهای جهان سوم در مورد مداخله بشردوستانه به جهان شمول بودن قواعد بنیادین حقوق بشر و هم چنین جایگاهقوانین حقوق بشر در چارچوب منشور سازمان ملل اشاره می شود. روش جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای بوده وروش پژوهش براساس توصیفی تبیینی سامان می یابد.

Keywords:

مداخله بشردوستانه , مسیولیت حمایت , حاکمیت , اصل عدم مداخله , منشور سازمان ملل متحد , قواعد بنیادن حقوق بشر