اثربخشی مداخله ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس بر انعطاف پذیری روانشناختی، تحمل پریشانی و تجربه مجدد ضربه در جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه

مقدمه: در ایران تعداد زیادی از جانبازان از اختلال استرس پس از آسیب رنج می برند و تلاش های زیادی برای ارزیابی انواع درمان هایروانشناختی در این زمینه صورت گرفته است. یکی از درمان هایی که می تواند در این زمینه موثر باشد درمان ذهن آگاهی مبتنیبر کاهش استرس است.هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی مداخله ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس بر انعطاف پذیری روانشناختی، تحملپریشانی و تجربه مجدد ضربه در جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از آسیب بود.مواد و روش ها: این پژوهش در سال 1395 با یک طرح نیمه تجربی انجام شد. جامعه آماری کلیه جانبازان مبتلا به اختلال استرسپس از آسیب مراجع هکننده به بیمارستان شهید رجایی شهرستان نجف آباد بود که از بین آن ها تعداد 40 جانباز مبتلا به صورت نمونههدفمند انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ابزار پژوهش پرسشنامه پذیرش و عمل، مقیاستحمل پریشانی و مقیاس استرس ضربه ثانوی بود که به صورت پیش آزمون و پ سآزمون بر روی هر دو گروه اجرا شد. آموزش ذهنآگاهی مبتنی بر کاهش استرس صرفا برای گروه آزمایش اجرا شد و پس از آن پس آزمون برای هر دو گروه انجام گرفت.یافته ها: جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته ها نشان داد که مداخله ذهنآگاهی مبتنی بر کاهش استرس بر تحمل پریشانی (F=16/4, P<0/05) و تجربه مجدد ضربه (F=10/92, P<0/05) در جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از آسیب تاثیر معنی داری دارد ولی بر انعطاف پذیری روانشناختی در جانبازان مبتلا به این اختلالتاثیر معن یداری ندارد (F=2/14, P> 0/05). این تاثیرپذیری در مورد خرده مقیاس های تحمل پریشانی (تحمل، جذب، ارزیابی و تنظیم) و تجربه مجدد ضربه (مزاحمت، اجتناب و برانگیختگی) نیز معنی دار شد. میانگین و انحراف معیار نمرات انعطاف پذیری در گروه آزمایش در پیش آزمون و پس آزمون به ترتیب (M=33/21, S=5/57) و (M=36/21, S=3/34) و در گروه کنترل به ترتیب (M= 33/48 ،S= 5/83) و (M= 33/17 ،S= 5/57) و در مورد تحمل پریشانی در گروه آزمایش به ترتیب (M= 33/62 ،S= 7/68) و (M= 39/87 ،S= 8/05) و گروه کنترل به ترتیب (M= 34/77 ،S= 9/66) و (M= 9/66 ،S= 10/00) و در گروه کنترل به ترتیب (M= 57/24 ،S= 10/64) و (M= 54/76 ،S= 12/52) به دست آمد. بحث و نتیجه گیری: نتایج پژوهش فوق نشان داد که ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس می تواند در افزایش تحمل پریشانی و کاهش علایم اختلال استرس پس از آسیب تاثیرگذار باشد. آموزش ذهن آگاهی باعث می شود افراد بدون تلاش در جهت هر نوع تغییر، صرفا تجارب هیجانی خود را مشاهده و بپذیرند. نتیجه به دست آمده در مورد متغیر انعطاف پذیری روانشناختی احتمالا بهعلت حجم کم نمونه بوده است.

Keywords:

اختلال استرس پس از آسیب , انعطاف پذیری روانشناختی , تحمل پریشانی , تجربه مجدد ضربه , ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس