یانی یانوش - استاد دانشگاه کاتولیک پازمانی پیتر در بوداپست مجارستان
زهرا رحیمیان - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد تاریخ اسلام از دانشگاه الزهرا (س)

مقدمه: کلمه مناسب برای قانون در زبان فارسی میانه داد (dad) است، اگرچه معنی داد (dad) نسبت به مفهوم غربی قانون پیچیده است. در حقیقت چند متن به مفهوم دوگانه داد (dad) هم قانون و هم دین گواهی می دهد، گاهی اوقات به عنوان یک قانون مذهبی درک می شود، گاهی به عنوان مترداف دین و گاهی به عنوان یک قانون دنیوی یا عمومی یا فرامین پادشاهان درک می شد. این فقط زمینه متنی است که برای تصمیم گیری در اینکه مهنی به چه کلمه ای ارجاع داده می شود، مفید است. در ضمیمه روایت پهلوی دادستان دینگ داد (dad) معنی دوگانه دین و قانون دارد: وقتی کسی از دین یا قانونی که به آن تعلق داشت، به قانون دیگری در می آمد، او مرگرزان (گناهنکار) است، زیرا او دینش را ترک کرده و قانون بدی را در دست گرفته است. این تناسب قانون و دین منحصر به فرد نیست، زیرا کتاب دین کرد داد (dad) را به عنوان یک فرد خیرخواه معرفی می کند که قاعده کلی دین مزدایی را منظم می کند، دانشی که به عقل و خرد مربوط است، ولی عقل و خرد در این حالت قاعده ی کلی داد (dad) است.