محمد داوودی - استادیار پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله
علی قنبری - استادیار گروه مهندسی عمران، دانشگاه تربیت معلم
سعید عابدینی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد عمران-مکانیک خاک و پی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زن

یکی از گام های مهم در تحلیل سدهای خاکی تحلیل شبه استاتیکی می باشد. در روش تحلیل شبه استاتیکی، بررسی پایداری سد در مقابل بارگذاری زلزله به روش استاتیکی و با معادل سازی نیروی زلزله با یک نیروی ثابت افقی انجام شده و ضریب اطمینان پایداری گوه های مستعد لغزش در برابر زلزله محاسبه می شود. محققین پیشین و همچنین آیین نامه های طراحی سدهای خاکی جهت انتخاب ضریب شتاب افقی غالبا بدون در نظر گرفتن وضعیت لرزه خیزی ساختگاه و مشخصات دینامیکی سد، روش هایی را پیشنهاد نموده اند. در این مقاله جهت رفع نواقص روشهای موجود، روشی مناسب برای برآورد ضریب شتاب افقی معرفی و از معیار تغییر مکان به عنوان عاملی تاثیر گذار در کنار معیار ضریب اطمینان جهت طراحی شبه استاتیکی سدهای خاکی استفاده شده است. در این تحقیق به عنوان مطالعه موردی، سد مسجد سلیمان جهت انجام انواع تحلیل های مختلف انتخاب گردیده و از نرم افزار اجزا محدود plaxis جهت مدل سازی مساله استفاده شده است. بدین منظور پس از انجام تحلیل های استاتیکی، شبه استاتیکی و دینامیکی، ضریب اطمینان دینامیکی و شبه استاتیکی گوه مستعد لغزشی محاسبه گردید وتغییر مکان ماندگار گوه مستعد لغزش با استفاده از روش نیومارک محاسبه شد. سپس با استفاده از ضرایب اطمینان محاسبه شده در مراحل قبل، ضریب شتاب افقی ثابت و متغییر درارتفاع در تراز های مختلف آب مخزن محاسبه گردید. در نهایت محدوده ضریب شتاب افقی متغییر در ارتفاع بدست آمده برای سد مسجد سلیمان با معیارهای ارائه شده توسط محققین و آیین نامه های دیگر مقایسه شد وتاثیر لحاظ کردن انعطاف پذیری بدنه سد با توجه به ترازهای مختلف آب مخزن بر روی ضریب شتاب افقی زلزله آشکار گردید

سدهای خاکی، ضریب شتاب افقی، تحلیل شبه استاتیکی، تحلیل دینامیکی