رویکرد استفاده از زیستگاه های مصنوعی در افزایش تنوع زیستی آبزیان درتغییر اقلیم خلیج فارس (استان هرمزگان)

روش های متفاوتی برای احیاء و بازسازی ذخایر آبزیان در دنیا وجود دارد (پرورش آبزیان در قفس، رهاسازی لارو و سایز انگشت قدی آبزیان، ممنوعیت صید، استفاده از ابزار صیدهای کاهنده در ابزار صید، ممنوعیت برخی از ابزارها، ایجاد زیستگاه های مصنوعی و غیره)، که درمیان آن ها ایجاد زیستگاه های مصنوعی (Artificial reef)، به دلیل نداشتن هزینه های پرسنلی و نگهداری پس از نصب، جزء طرح های اولویت دار محسوب می گردد. در میان انواع بسترها، بسترهای صخره ای دارای بیشترین تنوع می باشند. محققین دریافته اند هرگاه یک بستر سختی وجود داشته باشد اولین زنجیره غذایی مانند موجودات ریز و درشت وگیاهان وجلبک های چسبیده به کف در آن جا نشست می کنند. به علاوه، سواحل صخره ای غالبا به عنوان مناطقی امن جهت تغذیه، تخم ریزی جمعیت بالغ و هم چنین زیستگاه و پناه گاه جمعیت های جوان تا زمان بازگشت شیلاتی محسوب می گردد. زیستگاه های مصنوعی برای افزایش آبزیان و تنوع زیستی آن ها، احیاء زیستگاه ها و بازسازی صخره های مرجانی که تخریب شده اند نیز استفاده می گردد. به منظور مطالعه نقش زیستگاه های مصنوعی در بازسازی ذخایر آبزیان به مطالعه نتایج حاصل از چند پروژه زیستگاه های مصنوعی که در آب های استان هرمزگان انجام شده بود، پرداخته شد. لذا در این پژوهش با استفاده از شاخص های تنوع زیستی به ارزیابی شاخص های زیستی تنوع و تراکم ماهیان پیرامون زیستگاه های مصنوعی در سه منطقه بندر بستانه (بندرلنگه)، بندر سلخ (جزیره قشم)، آب های ساحلی بندرعباس و جزیره کیش پرداخته شد. مطالعه شاخص های شانون- وینر، سیمپسون شاخص تراز زیستی نشان داد، بیشینه شاخص شانون- وینر، سیمپسون در خصوص ماهیان ماکول در بندر بستانه، و بیشینه این شاخص ها در خصوص ماهیان زینتی درجزیره کیش نتیجه گیری شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد، زیستگاه های مصنوعی در بازسازی ذخایر ماهیان زینتی و ماهیان ماکول در خلیج فارس توانسته اند نقش خود را ایفاء نمایند. لذا از آن جایی که مطالعه های زیادی نشان داده، دو عامل گرمایش زمین و صید بیش از حد بر کاهش ذخایر منابع شیلاتی در بسیاری از بوم زیست های دنیا معرفی شده اند، استفاده از زیستگاه های مصنوعی در بازسازی ذخایر ماهیان صخره ای در آب های خلیج فارس پیشنهاد می گردد.

Keywords:

زیستگاه مصنوعی , شاخص تنوع زیستی , ماهیان زینتی , بازسازی ذخایر , خلیج فارس