زهرا عبدی - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی اقتصادی
محمد معانی جو - عضو هییت علمی دانشکده علوم، گروه زمین شناسی

کانسار مس قلعه علیمرادخان در فاصله 3 کیلومتری شمال خاوری روستای قلعه علیمراد خان (از توابع شهر سامن) در قسمت باختری نقشه زمین شناسی 1:100000 ملایر واقع گردیده و به لحاظ ساختاری بخشی از زون سنندج - سیرجان محسوب می شود، به طوری که قسمت عمده محدوده از یک توده نفوذی و دگرگونی های مرتبط با آن پوشیده شده است. رخنمون زون کانی سازی اصلی حدود 70 متر طول و حدود 10 متر عرض داشته و از طرف کمر پایین به گرانیتویید و از طرف کمر بالا به مرمر تبدیل می شود. تعامل بین واحد های سنگی و این توده های نفوذی عامل اصلی کانی زایی مس در منطقه هستند. ترکیب سنگ شناسی توده نفوذی رخنمون یافته در منطقه، شامل گرانودیوریت، گرانیت، کوارتز مونزونیت و دیوریت است. واحدهای اسکارن در محدوده کانسار دارای رخنمون های پراکنده هستند. از لحاظ ژیوشیمیایی توده های نفوذی دارای ویژگی های کالکوآلکالن هستند و مجموع آلکالی ها بین 6 تا 10 درصد در تغییر است. ترکیب کانی شناسی اسکارن شامل کانی های گارنت، اکتینولیت، پیروکسن، اپیدوت و کوارتز است. کانی سازی قوی از مس در منطقه وجود دارد که بصورت هیپوژن و سوپرژن مشاهده می شود. مهم ترین کانی های هیپوژن شامل کالکوپیریت، مگنتیت و پیریت است و کانی سازی سوپرژن قوی ای بصورت مالاکیت، آزوریت، گوتیت، بورنیت، کالکوسیت و لیمونیت وجود دارد. به طور کلی کانی سازی مس در منطقه ی مورد مطالعه، در بخش های مجاور با مرز توده های گرانودیوریتی و یا بخش هایی از سقف توده که لایه های نازکی از واحد های آهکی بر روی آن قرار گرفته اند، به صورت اسکارن مس دار صورت گرفته است.

توده نفوذی، کانسار اسکارن مس، قلعه علیمرادخان، سامن