مهدی قلیچ خانی - گروه زمینشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
آزاده ملکزاده شفارودی - گروه زمینشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

معدن مس زنگالو در 65 کیلومتری شمال غرب شهر بردسکن در زون ایران مرکزی و زیرزون سبزوار واقع شده است. زمین شناسی منطقه شامل رسوبات شبه فلیشی (مارن و ماسه سنگ و توف)، سنگ های آتشفشانی گدازه ای (آندزیتی، تراکی آندزیتی و لاتیت-آندزیتی) و آذرآواری (برش آتشفشانی، توف و آگلومرا)، سنگ آهک ماسه ای و کنگلومرا می باشد. چهار نوع آلتراسیون پروپیلیتیک (کلریتی)، کربناتی، سریسیتیک و آرژیلیک در سطح و در گمانه-های حفاری منطقه شناسایی شد که به زیرمجموعه هایی تقسیم می شوند. کانی سازی از نظر زمین شناسی عمدتا در واحد آگلومرای آندزیتی و بخشی از آن در واحد هورنبلند آندزیت مگاپورفیری و هورنبلند پیروکسن آندزیت و همراه با آلتراسیون های پروپیلیتیک- کربناتی و پروپیلیتیک- کربناتی- سرسیتیک تشکیل شده است. ساخت و بافت های رگچه ای، پراکنده، پرکننده حفرات سنگ میزبان و جانشینی مهمترین اشکال کانی سازی در منطقه می باشند. کانی-سازی در منطقه به دو صورت مشاهده می شود که شامل کانی سازی سولفیدی اولیه (پیریت، کالکوپیریت، کالکوسیت) و کانی سازی زون اکسیدان (کوولیت، مالاکیت، آزوریت، اکسیدهای آهن مانند گوتیت، هماتیت، لیمونیت و کربنات آهن (سیدریت)) می باشد. دامنه تغییرات عنصر مس از 70 گرم در تن تا 37/3 درصد متغیر است که بیشترین مقدار آن منطبق با واحد آگلومرای آندزیتی و آلتراسیون پروپیلیتیک- کربناتی می باشد نتایج آنالیز عناصر دیگر نشان می-دهد که مقدار طلا، سرب، روی، آرسنیک و آنتیموان پایین بوده که نبود کانی های سرب، روی و آرسنیک دار این مسیله را تایید می کند. میزان نقره بین 47/0 تا 3/3 گرم در تن متغیر است. منطقه مورد مطالعه از نظر نوع سنگ درونگیر، نوع آلتراسیون، ساخت و بافت ماده معدنی، نوع کانه ها و محیط زمین ساختی شباهت هایی را با کانسارهای نوع مانتو نشان می دهد.

زمین شناسی، کانی سازی، ژیوشیمی، زنگالو، بردسکن، زون سبزوار