بررسی عوامل موثر بر ارتقاء سرزندگی در بافت های فرسوده شهری (نمونه موردی محله قاآنی شیراز)

اگرچه معیارهای تشخیص فرسودگی یک بافت شهری در کشور ما، معیارهای کالبدی هستند اما واقعیت آن است که در بسیاری از این گونه بافت ها، مسایل و مشکلات اجتماعی، حیات اجتماعی بافت را به مخاطره انداخته است. سرزندگی یکی از کیفیت هایی است که میزان آن در یک محله شهری می تواند بیانگر کیفیت حیات اجتماعی آن محدوده باشد. کمبود آن در بسیاری از محله های شهری و به خصوص بافت های فرسوده توجه بیشتر مدیران، طراحان و برنامه ریزان شهری را می ‎طلبد. تا کنون در پژوهش های بسیاری به تبیین رابطه میان سرزندگی و مولفه های محیطی پرداخته شده است. این مقاله در پی آن است که ضمن تبیین شاخص ها و مولفه های محیطی موثر بر بهبود سرزندگی در محله های شهری، میزان اهمیت آنان از نگاه شهروندان را نیز بررسی نماید. رویکرد پژوهش، تفسیرگرایانه است و از راهبردهای کیفی در پژوهش به منظور جمع آوری و تحلیل داده ها استفاده شده است. در این راستا، پس از جمع آوری و بررسی داده های کتابخانه ای، چهارچوب نظری پژوهش تدوین شده و پس از آن با روش پیمایش کیفی، به ارزیابی نظرات مردم پرداخته شده است. در مرحله پیمایش، ضمن انتخاب محله قاآنی شیراز به عنوان نمونه موردی، به شیوه مصاحبه نیمه ساختاریافته به ارزیابی نظرات مردم در باب ویژگی های محیط شهری و نوع کاربری های موثر بر بهبود سرزندگی محله پرداخته شده است. یافته های حاصل از پیمایش، نشان می هند معیارهای؛ وجود حس تعلق، فضای سبز کافی، عرصه های عمومی جهت تعاملات اجتماعی و تنوع فعالیتی بیشترین تاثیر را بر ارتقا حس سرزندگی بافت دارند. در انتها، راهبردهای طراحانه و نقشه چهارچوب راهبردی محله مبتنی بر بهبود و تقویت وضعیت سرزندگی ارایه گردیده است.

Keywords:

سرزندگی , بافت فرسوده , شهرسازی , محله قاآنی شیراز