انیس اسدی اردبیلی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه کمال الملک نوشهر

با وجود همه پیچیدگیهای مفهوم هویت وتلقی های متفاوت صاحب نظران از آن در معماری معاصر ایران، این واژه دچار بحران گشته و به صورت مفهومی انتزاعی درآمده است. بررسی مفهوم هویت در معماری معاصر ایران با نگرشی بر خانه های دوره قاجار در مشهد موضوع پژوهش می باشد. اهمیت این موضوع از آن رو است که در ایران خانه های معاصر از دهه 40 به بعد با تقلیل نقش فضا روبرو شده اند. روند حذف فضا و عدم توجه به سازمان یابی خلاق فضا در واحدهای مسکونی معاصر سریع تر بوده و بر مفهوم و مصداق خانه و سکونت تاثیر گذاشته اند. بررسی دوره ی قاجار به عنوان آخرین دوره از تاریخ تسلسلی معماری و شهرسازی ایرانی از آن رو با اهمیت جلوه می کند که به رغم نزدیکی زمانی و حجم قابل توجه آثار معماری و شهرسازی، بررسی کافی نشده، و این امر انگیزه ی انتخاب دوره یاد شده به عنوان دوره ی زمانی مورد بررسی پژوهش حاضر است. این مقاله به بررسی سیرتکاملی مفهوم هویت در معماری ایران، با هدف دستیابی به معماری با هویت ایرانی می پردازد. از این رو در ابتدا به بررسی مفهوم هویت در معماری، معماری معاصر ایران وخانه و در ادامه با استفاده از روش تطابقی-تاریخی به تجزیه و تحلیل خانه های دوره قاجار و پهلوی اول در مشهد می پردازد.مبانی نظری این تحقیق بر اساس بررسی مفهوم هویت در حوزه معماری بویژه خانه می باشد که طی چندین سال گذشته بر اثر تغییر و تحولات اجتماعی، سیاسی،فرهنگی و ...دچار دگرگونی شده است. نتیجه پژوهش، تدوین معیارهای طراحی خانه های معاصر بر اساس دستاورد های معماری خانه های سنتی ایران می باشد.

هویت، معماری معاصرایران، خانه های دوره قاجار مشهد