بررسی نقش مایه های نمادین در معماری دوره هخامنشی نمونه مورد مطالعه تخت جمشید

انسان موجودی اسطوره باور و نماد ساز است. اسطوره آغاز شدن و نحوه ی بودن آدمی را بیان می کند و نماد زبان اسطوره و آیین در در ازنای تاریخ بوده است. در جهان بینی اسطوره ای، انسان خود و جهان را در هم می آمیزد تا حضور خویش را در روند حیات به ثبوت برساند. معماری یکی از نمود گاه های چنین آمیزشی است. در معماری دنیای باستان مفاهیم مینوی جلوه ای زمینی می یافتند و در زندگی واقعی بازتاب پیدا می کردند. هخامنشیان ازجمله امپراتوری های شرقی اند که در گستره ی تاریخ شهرتی به سزا یافتند. نام آن ها همواره تداعی کننده ی بنای بزرگ تخت جمشید است. هخامنشی ها فرهنگی تلفیقی و معماری ای ترکیبی دارند که رشته ی پیوند چنین فرهنگ و هنری، روح پارسی و حامی آن پادشاهان بودند. نگاره های نمادین تخت جمشید در زمره ی مجهولات هنر پارسی اند و رمزگان فرهنگی عصر تلقی می شوند. آن چه که در این مقاله مشخص شده، این است که بر خلاف باور بسیاری از پژوهشگران، این نقوش صرفا از تمدن های میان رودانی پیروی نکرده بلکه از هنر بومی ایران نیز بهره برده اند. روش انجام این پژوهش به صورت کتابخانه ای و تحلیل و مقایسه آثار با نمونه های پیشین آن ها می باشد و هدف از انجام آن پاسخ به این سوال است که میزان آگاهی و شناخت هخامنشیان از سنت های فرهنگی و هنری سرزمین ایران (بومی پیش از هخامنشی) چقدر بوده است که در پی این سوال می توان این فرضیه را نیز عنوان کرد: که برخی از نقش مایه های استفاده شده در نقوش هخامنشی همانند درخت زندگی، نگهبانان نمادین، حیوانات ترکیبی، ترکیب حیوان و انسان، نقوش گل و نقوشی دیگر از این دست در ایران قبل از دوره هخامنشی وجود داشته است. آن چه که مشخص شده است؛ این است که هخامنشیان همانند تمدن های پیشین خود مردمانی اسطوره باور بودند و این باور را می توان در نقوش مورد استفاده شده در معماری کاخ ها مشاهده کرد.

Keywords:

تخت جمشید , نقش برجسته , معماری , نماد