سکینه معروفی - عضو هییت علمی گروه معماری و شهرسازی دانشگاه فنی و مهندسی بویین زهرا
غزاله حیدری - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه بین المللی امام خمینی-قزوین-ایران
محمدحسن سعیدی مطلق - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه بین المللی امام خمینی-قزوین-ایران

هدف از این تحقیق بررسی عوامل تاثیر گذار در حضور پذیری فضاهای شهری است. در عصر حاضر با گسترش وسایل ارتباطات مجازی و کم رنگ شدن ارتباطات چهره به چهره، پرداختن به عوامل حضور پذیری فضاهای شهری و افزایش جذابیت های آنها ضروری به نظر می رسد. مسیله اصلی این تحقیق دستیابی به چهارجوب نظری و راهکارهای عملی برای حضور پذیر نمودن فضاهای شهری می باشد. دراین پژوهش ابتدا به تبیین چارچوب نظری و مدل مفهومی تحقیق پرداخته شد، سپس شاخص های ارزیابی متغیرهای تحقیق در نمونه موردی از طریق مشاهدات و بررسی های میدانی بیان گردید، فضای پیرامونی سبزه میدان شهر قزوین که بدلیل موقعیت جغرافیایی و همچنین استقرار مراکز فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی از اهمیت بالایی در این شهر برخوردار است، به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب گردید. .در این پژوهش با توجه به اینکه ارتقاء کیفیت های محیطی به عنوان راهکار ارتقاء حیات شهری مد نظر است، سعی بر آن شده که با برقراری روابط منطقی میان شاخص های کالبدی و عملکردی در محیط های شهری ، از این شاخص ها به عنوان ابزاری عملیاتی در طراحی شهری استفاده کرد. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از روش سوات مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج، حضور پذیری فضاهای شهری طی فرایندی اتفاق می افتد که در این فرایند وجود دو دسته از عوامل ضروری است: الف) ساختارهای کالبدی - عملکردی منطبق با نیازهای انسانی ب) عوامل ادراکی یا همان معنا و نشانه هایی که در هماهنگی با زمینه های اجتماعی و فرهنگی استفاده کنندگان و حاضرین فضا شکل گرفته اند. چگونگی این فرایند و سازو کارهای حاکم بر آن و همچنین اجزاء تشکیل دهنده هریک از این دو دسته عوامل و نحوه کنش هر یک، در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته اند. همچنین نتایج این پژوهش نشان می دهد در نمونه مورد مطالعه حاکی از این امر بود که با ارتقاء کیفیت خوانایی ، انطباق سازمان کالبدی فضا با هویت تاریخی آن، ایجاد یکپارچگی در فرم و فضا، تقویت سرزندگی عملکردی ، توجه به معیار های زیباشناختی و بصری در جداره و نما می توان موجب ارتقاء کیفیت کالبدی و عملکردی و به دنبال آن حضور پذیری بیشتر در فضای شهری گردید.

حضور پذیری فضا ؛ حس درونی بودن ؛ هویت و سبزه میدان قزوین