فاطمه پورمحمودحصار - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری،دانشگاه آزاد اسلامی تبریز
مرتضی خسرونیا - دکتری معماری، استادیاردانشکده معماری شهرسازی و هنر دانشگاه ارومیه

تحولات و پیشرفت های چند دهه اخیر در توسعه علوم موجب رشد سریع جمعیت جهان شده است و پیامدهای ناخوشایندی نیز برای محیط زیست داشته است. فعالیت های مربوط به ساخت و ساز چهل درصد از منابع و انرژی جوامع را مصرف می کند و به همین نسبت نیز در آلودگی های زیست محیطی سهیم است. باتوجه به معماری پایدار، با شناخت آثار مخرب این صنعت، می توان در هدایت پیشرفت های این عرصه و انطباق آنها با ظرفیت های طبیعی تلاش کرد. توسعه پایدار، توسعه ایی است که نیازهای اکنون را به گونه ایی برآورده نماید که توان نسلهای بعدی را جهت تامین نیاز، کاهش ندهد .در صنعت ساختمان واژه پایدار به معنای خلق طرحهایی می باشد که به دنبال یافتن راهی جهت ایجاد تعادل میان اهداف کوتاه مدت پروژه و اهداف بلند مدت سیستم های عملیاتی که حافظ منابع طبیعی و محیط زیست هستند، می باشند. ساختمانهای پایدار نمایانگر رویکردی کل نگر به صنعت ساخت و ساز است که مزایای فناوری نوین را با اقدامات ساخت و سازی پایدار و تایید شده ترکیب می کند و از طبیعت به عنوان ابزاری جهت ارتقای کارایی پروژه استفاده میکند. در راستای اهداف فوق یکی از رویکردهای معماری پایدار رویکرد معماری بیونیک میباشد. بیونیک که به آن بیومتریک یا مهندسی خلاق زیستی هم میگویندکاربرد سامانه ها و روشهای بیولوژیکال موجود در طبیعت در سیستمهای مهندسی و فناوریهای مدرن است. معماران و طراحان ساختمانی معتقدند که طرحهای الهام گرفته از طبیعت میتواند به کاهش صدمات زیست محیطی ناشی از ساختمان ها کمک شایانی کند. هدف این پژوهش بررسی شاخصه ها و الگوهای معماری بیونیک و معرفی و تعیین جایگاه آن در معماری، در راستای رسیدن به یک نوع معماری متعارف با اصول معماری پایدار و هماهنگ با طبیعت میباشد. روش تحقیق مقاله حاضر روش تحلیلی و توصیفی می باشد. طبق بررسی های استخراج شده در این مقاله نشان میدهد که در الگوبرداری از طبیعت میتوان از فرم، سازه و ساختار، ترکیبات و یا مصالح در خلق فضای معماری الهام گرفت و با استفاده از شاخص های معماری بیونیک از جمله: استفاده از انرژی کمتر و کارایی بالاتر، رشد تکاملی و تطبیق پذیری، خود سازمان دهندگی، تراکم پذیری و پرت مصالح کمتر، حرکت به سوی بهینه سازی به ساخت وساز پایدار دست یافت.

معماری بیونیک، بیونیک، طبیعت، معماری پایدار، ساخت و ساز پایدار