روژین جهانگیرراد - دانشجو کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه علم و صنعت ایران
محمدعلی خانمحمدی - استادیار معماری، دانشگاه علم و صنعت ایران،

امروزه در کشور ما افول نقش ساختمانهای عمومی یا به عبارتی ساختمانهایی سرزنده که مردم جامعه به حضور و فعالیت در آنها ترغیب شوند را شاهدیم. ساختمان های عمومی فرهنگی در شهرها از مهمترین عرصه های عمومی شهری هستند که حفظ سرزندگی آنها در طول حیاتشان نیازمند راهکارهایی متناسب در طراحی، برنامه ریزی و مدیریت آنهاست. از طرفی در دراز مدت سرزندگی این محیط ها سبب رشد پایداری اجتماعی در شهر خواهد شد. عواملی که سبب سرزندگی در ساختمان های عمومی هستند، تا کنون در مطالعات بسیاری بررسی شده اند. با توجه به تفاوت فرهنگها و شرایط اجتماعی و محیطی مختلف در جوامع، باید با توجه به معیارهای و شرایط متفاوت هر بستر به صورت جداگانه، عوامل موثر بر سرزندگی محیط مورد بررسی قرار گیرد. هدف از این پژوهش ارتقاء سرزندگی در ساختمانهای عمومی و فرهنگی است که لازم است عوامل موثر شناسایی شده و میزان اثربخشی آنها ارزیابی شود. روش تحقیق مبتنی بر دو روش نحلیل محتوا و مطالعات میدانی بوده است. گردآوری اطلاعات و اسناد از مراجع اجرایی و منابع موجود انجام شد؛ سپس عوامل موثر بر سرزندگی در ساختمانهای عمومی استخراج شدند. این عوامل در قالب پرسشنامه ای تنظیم شدند تا در بستر مورد نظر مورد ارزیابی قرار گیرد. پرسشنامه های توسط کارشناسان و صاحب نظران بومی بررسی شد و سپس میان گروهی 390 نفره از افراد بالای 15 سال شهر گرگان توضیع گردید. در نهایت داده های بدست آمده به صورت کمی تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان می دهد که، معیارهای امنیت اجتماعی، بزرگی ابعاد فضا، و نورپردازی مناسب در ساعات مختلف شبانه روز از اهمیت ویژه ای در سرزندگی ساختمانهای فرهنگی و عمومی برخوردار هستند؛ همچنین عوامل دیگری همچون امکان دسترسی به بخشهای متفاوت ساختمان، شرایط مناسب جهت برقراری ارتباط با سایرین و وجود نمایشگاههای کوتاه مدت و همایش های مردمی نیز اهمیت بسزایی دارند. در این میان امکان دید به قسمتهای مختلف ساختمان از بیرون و داخل کمتر مورد توجه افراد برای حضور و ماندن در محیط است.

ساختمان فرهنگی، سرزندگی، عرصه های عمومی شهری، پایداری اجتماعی