جستجوی الگوهای پویایی مکان در مرکز محله تاریخی شهر ایرانی

توجه به نقش و ارتقای وضعیت فضاهای عمومی شهری، امروزه از مهمترین دغدغه ها و رویکرد های اصلی شهرسازی است که در محافل علمی شهرسازانه به آن پرداخته می شود. با تثبیت نقش کالبدی و اجتماعی فضاهای شهری و مشخص شدن اهمیت آنها در سلامت فردی و اجتماعی ساکنین شهر، بیشترین فعالیت ها و نظریه ها بر ایجاد قلمرو های عمومی با کیفیت برای انسان متمرکز شده است؛ این مسیله برای مقابله با آن بخش از معضلات مهمی از قبیل عدم انعطاف پذیری، فقدان پویایی، کسالت و یکنواختی رنج آور و آسیب های فردی و اجتماعی است که بخشی از ابعاد آن به کیفیت و چگونگی محیط ساخته شده بر می گردد. مسیله ی پویایی فضاهای عمومی شهری پدیده ای مثبت در این راستا به شمار می آید. مرکز محله های تاریخی با شاخصه های کیفی و کمی خود قابلیت آن را دارند که در نقش عرصه های نیمه عمومی در ساختار های شهری تاریخی که روزگاری تولید کننده محیطهای ساخته شده محلی پایدار و پویا بوده اند، به عنوان الگویی مثبت در ارایه ی راهکار های مناسب در ایجاد مکان های پویا - با فعالیتها و تعاملات اجتماعی بالا- در طراحی های شهری جدید مورد توجه، بازشناسی و بهره برداری قرار گیرند. این مقاله با رویکردی توصیف و تحلیلی، ابتدا با بررسی موضوع پویایی مکان و سپس با بازشناسی و جستجوی شاخصه های هویتی مرکز محله در شهرهای تاریخی و عملکرد مطلوب آن در زندگی اجتماعی شهروندان در گذشته ، سعی بر تقویت نگرش بازاستفاده از الگوی های شهری تاریخی موفق در ایجاد یک مکان پویا دارد.