پویا کبیری - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت ا...آملی،
احمد میرزاکوچک خوشنویس - عضو هییت علمی پژوشگاه میراث فرهنگی،
معصومه هدایتی مرزبالی - عضو هییت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت ا...آملی،

یکی از معانی مهم و موثر در ارتباط انسان و محیط که مورد توجه طراحان بوده است، حس تعلق می باشد. در روش های طراحی محیطی، تعریف مشخص و معینی از این معنا و عناصر تشکیل دهنده آن ارایه نگردیده است. از سویی محله سنگلج بافت تاریخی با ارزش تهران است که در سال های حکومت قاجاریه از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. با توسعه کالبدی در این محله و تقابل نامناسب ساختار سنتی و قدیمی با نمودهای معماری معاصر، حس تعلق ساکنی در این محله کمرنگ شده است. در همین راستا یکی ازعوامل تاثیر گذار بر حس تعلق خاطر به محله، اندیشه زمینه گرایی است که می تواند با توجه به شرایط طبیعی، کالبدی، فرهنگی و تاریخی موجود در ناحیه با ارزش تاریخی تعریف شود. بر همین اساس موضوع بررسی تاثیر حس تعلق خاطر با بهره گیری عوامل زمینه گرایی بر طراحی مجموعه فرهنگی، با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و با دو ابزار مطالعات کتابخانه ای و پیمایشی توسط پرسش نامه بسته و مصور، در بین ساکنین محله سنگلج مورد پژوهش قرار گرفت. هدف مهم در این پژوهش بررسی تاثیر متقابل عوامل زمینه گرایی و میزان حس تعلق خاطر ساکنین بافت تاریخی در طراحی مجموعه فرهنگی همسو با زمینه می باشد. نتیجه این پژوهش بیان کرد که حس تعلق خاطر با بهره گیری عوامل زمینه گرایی می تواند بر طراحی مجموعه فرهنگی در بافت تاریخی تاثیر بسزایی نماید و در نتیجه بناهای فرهنگی موجود و نیز میزان همخوانی فضاهای فرهنگی موجود در محله با سایر بناهای موجود، و تداعی تاریخچه محله می تواند در جهت افزایش سطح حس تعلق خاطر ساکنین کمک نماید.

حس تعلق خاطر، زمینه گرایی، محله سنگلج، مجموعه فرهنگی