علی سهرابلو - دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه تهران، تهران

در نظام های حقوقی معاصر، قوای مقننه نظارت های فراوانی بر قوه مجریه اعمال می نمایند. این نظارت ها که در راستای دستیابی به تعادل در نظام حقوق اساسی می باشد در رژیم های پارلمانی و ریاستی ماهیت های متفاوتی به خود می بینند. نشات گرفتن قوه مجریه از قوه مقننه در رژیم های پارلمانی و داشتن نوعی عاملیت برای این قوه، باعث می شود که قوه مقننه بتواند نظارت موثری که ماهیت کنترلی دارد بر این قوه اعمال نماید، البته عواملی چون نظام حزبی از متغیرات موثر در این عرصه هستند. در رژیم های ریاستی نیز با تفکیک انعطاف ناپذیر میان قوا، نظارت اعمالی، جنبه محدودیت به خود می گیرد که البته سازوکارهای نظارتی قویی چون کمیته های تحقیق به کار گرفته می شوند که روند نظارت ها را تعدیل می نماید. در این نوشتار به بررسی نظارت های اعمال شده در دو رژیم و بررسی ماهیت آنها پرداخته می شود.

تفکیک قوا، نظارت، کنترل، محدودیت، پارلمانی، ریاستی