سیدمرتضی طباطبایی - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه شاهد
محمدرضا فلاح - عضو هییت علمی دانشگاه شاهد

یکی از مباحث مهم قواعد فقهی ، کاربرد آن ها در حقوق موضوعه است ، زیرا این قواعد در حقوق موضوعه ی همه ی کشور های اسلامی به نوعی به کار رفته اند و مبنای تصمیم قانونگذاران در تصویب قوانین بوده اند . یکی از مشهورترین و معتبرترین قواعد فقهی که در بیشتر ابواب فقه از جمله عبادات و معاملات به آن استناد شده است قاعده ی لاضرر و لاضرار است که مستند بسیاری از مسایل فقهی و حقوقی می باشد . قاعده ی مذکور آن قدر دارای اهمیت است که اکثر فقهای شیعه ، در تالیفات و تقریرات خود ، رساله ی مستقلی را به آن اختصاص داده اند . به دلیل همین اهمیت است که این قاعده در متون قانونی و حقوق موضوعه ی بسیاری از کشورهای اسلامی از جمله ایران به کار رفته است و قانون گذاران این کشورها در قوانین مختلف خود به ویژه در قوانین مدنی از قاعده ی لاضرر استفاده کرده اند و نگارنده در این مقاله قصد دارد قلمروی اجرای این قاعده را در قانون مدنی ایران تحلیل و تبیین کرده و به طور دقیق مشخص کند که قاعده ی مذکور در کدام یک از مواد قانون مدنی ایران به کار رفته است و نشان دهد که این قاعده در مقام تعارض با سایر حقوق ، بر آن ها مقدم است و حکومت دارد.

کاربرد ، حقوق ، قانون مدنی ، قواعد فقهی ، قاعده لاضرر