علیرضا حسنی - استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان
حسن سلیمانی - استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان
حامد ابوسعیدی مقدم - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق-تجارت بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحددامغان

عقیم شدن قرارداد به مفهوم منتفی شدن کامل یا جزیی موضوع قرارداد پیش از اجرای آن، مفهومی ساخته حقوق کامنلاست که البته میتوان معادلهایی برای آن در فقه و حقوق اسلامی یافت. قرارداد ها به عنوان یکی از منابع تعهدات گاهی پس از انعقاد تحت تاثیر مسایل ارادی و غیر ارادی قرار می گیرند که اجرای تعهدات ناشی از آن ها را متوقف و یا در مواردی غیر ممکن می نمایند، به طور کلی چارچوب قرارداد را دچار تزلزل می نمایند همچون تورم، جنگ، حوادث طبیعی و عذرهای شخصی از جمله بیماری، مرگ، اعسار و . . . از جمله مهمترین موانع انجام تعهدات قراردادی محسوب می شوند. در نظام های حقوقی و کشورهای مختلف با هدف قاعده مند کردن این موارد نظریه هایی رشد و توسعه پیدا کرده است. در حقوق انگلیس نظریه عقیم شدن قرارداد یا هدف آن و در حقوق آمریکا نیز دکترین غیر ممکن شدن اجرای قرارداد و غیر عملی شدن قرارداد قابل اشاره است. بر اساس این نظریات در صورت بروز حوادث غیر منتظره و غیر قابل انتساب به طرف قرارداد در قراردادهای مستمر که اجرای آن را عملا غیر ممکن سازد و یا باعث دگرگون شدن ماهیت تعهد اولیه و اصلی شود، در این حالت از زمان وقوع حادثه تعهد وی دایر بر اجرای بعدی قرارداد ساقط می شود. در واقع نظریه عقیم شدن قرارداد نیز یکی از راههای کنترل نتایج وقایع پیش بینی نشده ای است که توازن اقتصادی معامله را بر هم زده است.

قرارداد، عقیم شدن، تجارت بین الملل