مهدی رمرودی - کارشناس ارشد علوم سیاسی دانشگاه آزاد واحد زاهدان
فریده مرادقلی - کارشناس ارشد ریاضی محض دانشگاه سیستان و بلوچستان

فرقه گرایی و تشدید اختلافات مذهبی جزو لاینفک در تحولات خاورمیانه می باشد. پدیدار شدن دولت های ناتوان مانند لیبی، یمن، عراق، سوریه و ظهور بازیگران قدرتمند غیر دولتی فرا ملی مانند القاعده، داعش، جبهه النصره، طالبان، جماعت اسلامی، جماعات الصحوه، جنبش انصارالله یمن، حزب الله لبنان و... در کنار تغییر در رفتار و کنش گری بازیگران بین المللی و منطقه ای، نظم سیاسی و امنیتی حاکم بر خاورمیانه را متحول کرده و زمینه را برای ایجاد نظم جدید فراهم کرده است. چگونگی تشکیل و نقش آفرینی داعش به عنوان یکی از مهمترین گروه های فرقه ای- مذهبی، در خاورمیانه سوال اصلی این مقاله می باشد. داعش که گروهی برآمده از القاعده با خط مشی سلفی-تکفیری می باشد، براساس مدعیات رهبرانش به دنبال احیاء خلافت بود. صف بندی سنی- شیعی مهمترین رکن فکری داعش بود و انگیزه آنها برای انتقام و رویارویی با این عنوان به پیش می رفت. این رویکرد با تضاد هایی که با منافع ایران و شیعیان دارد، جغرافیای سیاسی شیعیان و جمهوری اسلامی ایران را با چالش جدید سیاسی- امنیتی در خاورمیانه مواجه کرد که این چالش چه بسا سخت تر و سهمگین تر از چالش هایی مانند پرونده هسته ای بود و دامنه این بحران نه تنها کل خاورمیانه بلکه خاور دور را فرا گرفت.

تروریست، گروه های تکفیری، داعش، خاورمیانه