محمدعلی عزتی - استادیار و مدیرگروه حقوق خصوصی موسسه آموزش عالی حکیم نظامی قوچان
علی خیراندیش - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی موسسه آموزش عالی حکیم نظامی قوچان و مدیر دفتر اجرای احکام مدنی دادگاه های عمومی مرکز استان خراسان شمالی

یکی از مباحث مهم امروز جهان، حقوق شهروندی است. تحقق حقوق شهروندی مستلزم شناخت مردم اجتماع از کلیه حقوق خود در زمینه های مختلف اجتماعی، فرهنگی، مدنی، اقتصادی و سیاسی می باشد لذا هدف این مقاله بررسی مفهوم شناختی شهروندی و بررسی آن در منابع و متون اسلامی می باشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی در قلمرو قرآن کریم، نهج البلاغه، صحیفه سجادیه و رساله حقوق امام سجاد (ع) می باشد.خداوند متعال در قرآن کریم، روش های رسیدن انسان به کمال را مشخص نموده است و در آیات متعددی از قرآن کریم به حقوق شهروندی اشاره و توجه خاص و ویژه ای شده است. نهج البلاغه با نگاهی فراگیر در مقوله حقوق شهروندی، مفاهیم مختلفی را در نامه ها، حکمتها و خطبه ها، در زمینه حقوق اجتماعی، انصاف، مساوات و مبارزه با ظلم و ستمگری و تجاوز بسیار مورد توجه قرار می دهد. صحیفه سجادیه، بی شک یکی از منابع با ارزش دینی ، جهت دست یابی به حقوق و آموزه های شهروندی است. در فرازهای متعددی از صحیفه سجادیه از ارتباطات انسانی و اسلوب صحیح آن سخن به میان آمده است. در رساله حقوق امام سجاد(ع) که با نگاه حق بینی و حکیمانه به بیان حقوق افراد و قشرهای مختلف نسبت به یکدیگر پرداخته اند، اصول اخلاقی به چشم می خورد که با رعایت آن ها می توان از بروز بسیاری از مشکلات و معضلات در زندگی شخصی و اجتماعی پیش گیری نمود. لذا می توان نتیجه گرفت که از طریق ایجاد انس با آموزه های قرآن و سیره معصومین (ع)، علاوه بر افزایش سطح آگاهی شهروندان از اصول حقوق شهروندی، به تدریج شاهد نهادینه نمودن و عمل به این اصول باشیم

حقوق شهروندی، قرآن کریم، نهج البلاغه، صحیفه سجادیه، رساله حقوق امام سجاد (ع)