حمیدرضا فولادمند - دانشیار آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آب، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران

از راهکارهای مناسب استفاده از منابع آب کاربرد سیستم های آبیاری تحت فشار از جمله آبیاری بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک است. استفاده از این سیستم در مناطق مختلف استان فارس از جمله منطقه مرودشت بسیار رایج است، اما این سیستم دارای مشکلات اجرایی متعددی میباشد که در این تحقیق بر روی گندمکاران منطقه مرودشت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای این منظور 46 پرسشنامه خودساخته در اختیار بهرهبرداران این سیستم آبیاری قرار داده شد. در این پرسشنامه ها ویژگیهای فردی هر بهره بردار شامل سن، تحصیلات، عملکرد گندم در هکتار، سطح اراضی مجهز به سیستم آبیاری، سابقه بهره برداری از سیستم آبیاری، نوع مالکیت زمین، شرکت در کلاسهای آموزشی تخصصی مربوط به سیستم آبیاری، نحوه اجرای سیستم آبیاری، استفاده از مروجان آگاه به سیستم آبیاری و میزان تسهیلات و وام بانکی مورد پرسش قرار گرفت. کلیه عوامل ذکر شده به عنوان متغیرهای مستقل تحقیق در نظر گرفته شدند. از طرف دیگر با استفاده از نظرات تعدادی از کارشناسان خبره سیستم های آبیاری تحت فشار در استان فارس مهمترین مشکلات اجرایی سیستم آبیاری بارانی کلاسیک ثابت در این استان و به خصوص منطقه مرودشت در هشت گزینه مختلف تقسیم بندی شدند (به عنوان متغیر وابسته تحقیق) و به صورت پرسشنامهای با طیف پنج قسمتی لیکرت شامل گزینه های بسیار بد، بد، متوسط، خوب و بسیار خوب در اختیار همان 46 بهره بردار قرار داده شد. نتایج نشان داد که بزرگترین مشکل سیستم آبیاری بارانی کلاسیک ثابت برای گندمکاران منطقه مرودشت به ترتیب وضعیت شیرهای خودکار بر اثر تردد ماشین آلات یا نحوه ساخت آنها و فواصل آبپاشها میباشند. همچنین نتایج نشان داد که در بین متغیرهای مستقل تنها نحوه اجرای سیستم آبیاری و استفاده از مروجان آگاه به سیستم آبیاری در نحوه پاسخگویی به سوالات مربوط به مشکلات سیستم آبیاری بارانی کلاسیک ثابت در منطقه مرودشت تفاوت معنیدار داشتند و سایر متغیرهای مستقل در ارزیابی مشکلات سیستم آبیاری ذکر شده در منطقه مرودشت تفاوت معنیداری ایجاد نکردند.

آبیاری بارانی کلاسیک ثابت، مرودشت، مشکلات اجرایی، پرسشنامه، نرم افزار SPSS