فاطمه ابراهیمی میمند - دانشجوی دکترای مدیریت منابع خاک، دانشگاه گیلان
فرزاد ستوهیان - عضو هیات علمی دانشگاه گیلان، دانشکده محیط زیست
حسن رمضانپور - عضو هیات علمی دانشگاه گیلان، دانشکده کشاورزی

مطالعات خاکشناسی به عنوان پایه ای برای انجام مطالعات مربوط به بهره برداری بهینه از منابع زمینی ازجمله کشاورزی، منابع طبیعی، برنامه ریزی شهری و محیط زیست مورداستفاده قرار می گیرد. با توجه به اهمیت این مطالعات که مکملی برای سایر علوم مرتبط با خاک میباشد، تهیه نقشه های جامع و همگن که درعین حال با هزینه پایینی تهیه شده باشد از اهمیت زیادی برخوردار است. امروزه پیشرفت های وسیع در زمینه نقشه برداری سبب افزایش درجه خلوص و صحت نقشه های خاک شده است. از جمله این روش ها روش ژیوپدولوژی است که نخستین بار در انستیتو بین المللی هلند پایه گذاری شده و نقش مهمی در نقشه برداری و طبقه بندی خاک ها ایفا می کند. یکی از محدودیت های عمده روش خاکشناسی معمول در ایران اینست که صرفا برای اعمال در اراضی هموار بویژه برای اجرای پروژه های عمرانی در اراضی زیر سد ها طراحی شده است و برای تفکیک واحدهای نقشه در اراضی کوهستانی و تپه ماهوری که ممکن است دارای پتانسیل زیاد برای کشاورزی باشند فاقد ترمینالوژی و استانداردهای مطالعاتی می باشد. در روش ژیوپدولوژیک، در مقایسه تفکیک واحد های زمین ریختی در مناطق فوق در یک سلسله مراتب مشخص و با ترمینالوژی توسعه یافته بر مبنای تجزیه زمین نما و نیز بر اساس تجزیه و تحلیل فرآیند ها و فاکتور های زمین ساختی و وابسته به مقیاس انجام می گیرد و امکان تجزیه زمین نما را تا حد همگنی (لندفرم) فراهم می آورد. در ساختار سلسله مراتبی این روش شش سطح دقت در نظر گرفته شده است که به ترتیب زمین ساختار، ریخت زایش، زمین نما، پستی وبلندی، سنگ شناسی و لندفرم میباشد که می توان نقشه خاک را متناسب با مقیاس و سطح دقت پدیده ها با این شش سطح مورد تجزیه وتحلیل قرارداد.

نقشه خاک، ژیوپدولوژی، سطوح ژیومورفیک، ساختار سلسله مراتبی