محمد نادریان فر - استادیار و عضو هییت علمی گروه مهندسی آب دانشگاه جیرفت
سجاد زرین فر - دانشجوی دکتری گروه مهندسی آب دانشگاه فردوسی مشهد

هدایت هیدرولیکی غیراشباع خاک یکی از ویژگیهای مهم در مطالعه حرکت آب در خاک است. این ویژگی تابعی از رطوبت خاک بوده و با کاهش رطوبت، مقدار ان شدیدا کاهش می یابد. به منظور طراحی شبکه های زهکشی زیرزمینی لازم است که ضریب هدایت هیدرولیکی خاک مشخص گردد. لذا با استفاده از روش های زمین آماری تعداد نمونه برداری از منطقه کاهش یافته و نقشه خطوط هم مقدار ks بدست خواهد آمد. روشهای زمین-آماری استفاده شده برای پهنه بندی پارامترهای ذکر شده شامل کریجینگ معمولی، لاگ کریجینگ بوده است. برای ارزیابی روشها از تکنیک ارزیابی متقابل با معیارهای و بین داده های واقعی و تخمینی استفاده شده است. بررسی های انجام شده نشان می دهد که همبستگی مکانی Ks در منطقه مورد مطالعه برای تمام مدل ها (بجزء مدل خطی در هر دو روش) خوب است بطوریکه نتایج رتبه بندی مجموع معیارهای ارزیابی نشان داد که برای روش کریجینگ و لوگ کریجینگ بهترین مدل به ترتیب کروی و نمایی می باشد بطوری که معیارهای ارزیابی و به ترتیب 327/0، 271/0، 008/0، 376/0 و 221/0، 185/0، 008، 376/0 بدست آمد. همچنین نتایج ارزیابی بهترین مدل ها نیز نشان داد که روش لوگ کریجینگ دارای مقادیر Ks بهتری نسبت به روش کریجینگ می باشد. نتایج بهترین روش و مدل بدست آمده برای روش کریجینگ با نیم تغییرنمای، کروی نشان می دهد که تا شعاع تاثیر 4/24 متر دارای برابر46/0 می باشد که از مقدار 5/0 کوچکتر می باشد و نشان می دهد مدل فوق دارای همبستگی مکانی خوبی برای منطقه مورد مطالعه می باشد. همچنین نتایج نقشه پهنه-بندی شده Ks با بهترین روش (لوگ کریجینگ) و مدل (نمایی) نشان می دهد که بخش های مرکزی و به سمت شمالی منطقه دارای Ks کمتری نسبت به بخش های جنوبی منطقه را دارا می باشد.

هدایت هیدرولیکی اشباع خاک، کریجینگ، لوگ کریجینگ، پهنه بندی