بررسی تغییرات فصلی نیتروژن آب رودخانه پسیخان در استان گیلان

از جمله مشکلات قرن حاضر، مسایل فرسایش خاک و اثرات زیست محیطی ناشی از آن است. فرسایش خاک باعث از بین رفتن و آبشویی عناصر غذایی از خاک و آلودگی منابع آب و مغذی شدن آنها می گردد. بنابراین آگاهی از میزان تغییرات و نحوه انتقال عناصر غذایی توسط آب های سطحی از اهمیت بالایی برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات مکانی و زمانی شکل های محلول و همراه رسوبات معلق نیتروژن در رودخانه پسیخان طرح ریزی شده است. به این منظور، در سه ایستگاه مبارک آباد، علیسرا و نوخاله، نمونه برداری به روش انتگراسیون عمقی از آب رودخانه پسیخان طی فصل های مختلف در مواقع عادی (غیرسیلابی) انجام شد. نیتروژن کل و محلول به روش کجلدال اندازه گیری شد. برای تعیین نیتروژن چسبیده به ذرات غلظت نیتروژن محلول از نیتروژن کل کم می شود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که بیش ترین مقدار نیتروژن در رسوب معلق در فصل زمستان (در ایستگاه پایانی نوخاله 540/0 میلی گرم در لیتر) است. که از علت های آن می توان نحوه کوددهی و شخم زنی و بارش های بعداز آن و عدم پوشش گیاهی مناسب و در نتیجه سیلاب را نام برد. مقایسه بین متوسط خروجی نیتروژن کل در دو ایستگاه ابتدا حوضه نیز نشان می دهد که در ایستگاه مبارک آباد (18/0 میلی گرم بر لیتر) به دلیل بارندگی و بار رسوب معلق بیشتر نسبت به ایستگاه علیسرا (15/0 میلی گرم بر لیتر) بیشتر است. همچنین دلیل دیگر خروج بیشتر نیتروژن در ایستگاه مبارک آباد وجود مراتع تخریب شده در بالادست ایستگاه است. تغییرات مکانی آن نیز در اکثر پارامترها از بالادست رودخانه به سمت پایین دست، حالت افزایشی داشته است. نتایج پژوهش حاضر بر دخالت فرسایش خاک و عملیات کشاورزی و کوددهی در آلودگی آب رودخانه ها دلالت دارد. با توجه به استانداردهای جهانی وضعیت نیتروژن در حوضه در شرایط مرزی قرار دارد و در صورت عدم کنترل زیان های شدیدی به کیفیت آب منطقه و تالاب انزلی وارد می شود.

Keywords:

آلودگی منابع آب , فرسایش خاک , هدررفت عناصر غذایی