فاطمه وزیری - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی دانشکده کشاورزی گروه علوم خاک
امیر لکزیان - استاد دانشگاه فردوسی مشهد دانشکده کشاورزی گروه علوم خاک

باکتری های دیازوتروف سالیانه 60 درصد نیازهای نیتروژنی گیاهان را تامین می کنند. تثبیت بیولوژیکی نیتروژن توسط آنزیم نیتروژناز انجام می شود. در ساختمان این آنزیم عناصری نظیر مولیبدن، آهن وجود دارد و امکان جایگزینی نقش آنها با عناصری نظیر وانادیوم و کبالت گزارش شده است. به منظور بررسی تاثیر تیمارهای وانادیوم، کبالت و مولیبدن بر گره زایی و تثبیت نیتروژن سویا، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل نوع کاربرد عناصر (کاربرد خاکی، بذرمالی و محلول پاشی)، فاکتور دوم نوع عنصر ( شاهد، وانادیوم، کبالت، مولیبدن، وانادیوم + کبالت، وانادیوم + مولیبدن، مولیبدن + کبالت و وانادیوم + مولیبدن + کبالت) بودند. گیاهان سویا پس از اعمال تیمارهای فوق در شرایط گلخانه برای مدت 70 روز نگهداری و سپس شاخص های رشدی و تثبیت نیتروژن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که از بین روش ها، روش کاربرد خاکی بر روی گیاه عملکرد بهتری را نشان داد. بیشترین وزن خشک اندام هوایی، کلروفیل، تعداد گره ، وزن گره و نیتروژن تثبیت شده مربوط به تیمار مولیبدن و کبالت و تیمار مولیبدن و کبالت و وانادیوم بود. در این آزمایش تیمارهای حاوی وانادیوم به اندازه تیمارهای مولیبدن و کبالت نتایج مثبتی از خود نشان نداد اما نسبت به شاهد باعث افزایش عملکرد گیاه شد.

تثبیت زیستی نیتروژن، سویا، کبالت، مولیبدن، وانادیوم