سعیده سیاری - کارشناسی ارشد

تعارضات ناشی از حصرگرایی و تحویلی نگری در ابعاد گوناگون شناخت، مانعمهمی در دست یابی اندیشمندان به شناخت گسترده و همه جانبه بوده است. با توجهبه آنکه یکی از عمده ترین موانع در فرآیند پژوهش تحویلی نگری است، آسیب شناسیدوره های چندگانه پژوهش لازم است مورد بررسی قرار گیرد. ذات گرایی وغایت گرایی اندیشه ارسطویی و عدم توجه به شرایط و روابط متقابل پدیده ها بههمراه جزم گرایی از علل ناکارآمدی این شیوه پژوهش بود که منجر به تحویل هایمختلف مثل تحویل مسایل فلسفه به کلام یا منطق و سرانجام به زبان یا روان شناسیشد. شیوه عینیت گرای مدرن با پوزیتیویسم برای رفع موانع تفکر ارسطوییجایگزین آن شد. توجه صرف به تیوری، روش استقرایی و مشاهده و توصیفپدیده ها به جای تفسیر آنها مهمترین ویژگی شیوه پوزیتیویسم است که موجب شدهمه معرفت بشر با بخشی از آن یعنی علوم طبیعی یکی گرفته شود و کل معرفت بهبخشی از آن تحویل گردد. چنین خطایی اندیشمندان پست مدرن را به تردید درتفکرات پوزیتیویسم سوق داد. دوران پست مدرن با عصر اثبات و ابطال تیوری ها،توجه ویژه به روش و برنامه های تحقیقاتی، تحویل علم به عوامل جامعه شناختیدانشمندان، آنارشیسم و نسبیت گرایی و سرانجام کثرت گرایی افسار گسیخته همراهاست. در هر یک از این گرایش ها در واقع فرآیند پژوهش به بخشی از آن تحویلمی شود. فرا پست مدرنیسم با کنکاش در این خلل های معرفتی به جستجوی دیدگاهیدر پژوهش می پردازد که ویژگی آن در نظر گرفتن تمام دیدگاه ها و دوری ازیکسونگری در پژوهش و روش های آن است. چنین دیدگاهی پژوهش را یک فرآیند ذهنی صرف نمی داند، بلکه عوامل گوناگون مانند عوامل جامعه شناختی، روان شناختی و حتی زیست شناختی و سایر عوامل دیگر را در آن موثر می داند.

تحویلی نگری، پوزیتیویسم، ارسطوگرایی، نسبیت گرایی