تفسیر مجاهد، بررسی اصالت، سند، متن و بیان مبانی آن

مجاهد بن جبر از مفسران مشهور قرن دوم است. غیر از روایات فراوانی که در تفاسیر روایی از وی نقل شده، نسخه ای مستقل و اصیل با عنوان تفسیر مجاهد وجود دارد که تنها تفسیر باقی مانده از عهد تابعین است که توسط ابن ابی تجیح از مجاهد روایت شده و از هیچ تفسیر دیگر خصوصا تفسیر طبری رونویسی نشده است. از 2130 روایت موجود در آن، 1731 روایت به مجاهد و سایر روایات به افراد دیگر از جمله پیامبر (ص9، امام علی (ع)،ابن عباس، عطاء و ... منتهی می شود که توسط آدم بن ا بی ایاس به آن افزوده شده است. در سند مشهور این تفسیر عبدالرحمن از ابراهیم از آدم از ورقاء از ابن ابی تجیح از مجاهد روایت می کند. مهمترین ویژگی این تفسیر، تبیین واژگان و عبارات قرآن است. از جمله وجوهی که در این تفسیر به آن پرداخته شده، اسباب نزول، اختلاف قرایات، ناسخ و منسوخ، ذکر قصه و ... است. نخستین شواهد وجوه و نظایر، مجاز و ... در این تفسیر یدده می شود. این پزوهش، ضمن معرفی شخصیت مجاهد، به گونه شناسی تفسیر وی از منظر مباحی مختلف و نیز به بررسی دقیق اسناد آن خواهد پرداخت که در آثار دیگر کمتر مورد بحث قرار گرفته است.

Keywords:

مجاهد بن جبر , تفسیر مجاهد , روایات , بررسی سند , بررسی متن