سیدعلی دلبری - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی

با توجه به آسیب پذیر بودن حدیث، محدثان از دیرباز، بر این باور بوده اند که استفاده از این گنجینه گرانسنگ، نیازمند طی مقدماتی است که یکی از آنها شناسایی آسیب ها وزدودن پیامدهای نامطلوب آن است. تحریف به معنای تغییر یافتن حدیث در لفظ یا معنا، یکی از این آفت های راه یافته در احادیث است که تشخیص آن و توجه به پیامدهای نامطلوبی که دارد پژوهشی دقیق را می طلبد. تحریف متون دینی سابقه دیرینه ای داشته و از دیرباز مورد توجه و دغدغه متفکران اسلامی بویژه حدیث پژوهان بوده است. این نوشتار، با روش توصیفی- تحلیلی با هدف بیان عوامل و پیامدهای تحریف در احادیث، شکل گرفته است. از آنجا که اندک تغییر در حروف و کلمات، ما را در رسیدن به مقصود اصلی معصوم (ع) ناکام می گذارد، توجه به آسیب تحریف از اهمیت بسزایی برخوردار است. در ا ین مقاله به بررسی مفهوم تحریف، انواع، عوامل و پیامدهای آن پرداخته شده است. ابهام و نارسایی عبارات، اضطراب، تعارض و تغییر در مقاصد حدیث، برخی از پیامدهای آن است. البته، حدیث پژوه می تواند با تشکیل خانواده حدیث، جامع نگری و یافتن تمام احادیث مشابه و مرتبط به موضوع، به متن منفح و غیر محرف حدیث، دست یابد.

فقه الحدیث، تحریف حدیث، محرف، آسیب شناسی فهم حدیث