سیدحیدر فرع شیرازی - دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه خلیج فارس

از میان نام های مختلف دریا در قرآن کریم یعنی بحر، لجه و یم ، نام لجه با وزنی سنگین تر، کم ترینبسامد را دارد. این واژه در دو مورد، آن هم در نقش وصفی و مفعولی، به عنوان اسم و اسم منسوب دربارهقصر سلیمان و تشبیه اعمال کفار به کاررفته است. لجه در اصطلاح علمی به Pelagic zone شهرت یافته است و از چندین لایه به نام های برلجه، میان لجه، ژرف لجه، مغاک و زیرمغاک تشکیل شده است. عمق و میانه بودن، دو مولفه اصلی مفهوم لجه در علم لغت و دریاشناسی است. طبقه بندی علمی لجه و بیان تفاوت آوایی آن با لجی ، برخی شبهات موجود در اختلافات تفسیری و ترجمه ای را برطرف می نماید.ترکیب های مختلف این واژه همچون ترکیب اضافی، وصفی و نسبی، پیوند مناسب و مستحکمی درامتداد و گستردگی لایه های مختلف تاریکی در سطوح مختلف دریا و لایه های زیرین، تا پهنه وسیعی از افقآسمان ایجاد کرده که در شکل چند نمودار به نمایش گذاشته شده است. تصویرپردازی قرآن بر اساسنمادهای طبیعت ازجمله لجه دریا جلوه ای زیبا از ترس، تاریکی و اضطراب و ناامیدی کفار و همچنین اعجاب و شگفتی ملکه سبا را برای مخاطبین به نمایش می گذارد. نظام آوایی لجه دلالت بر موضع میانی دهان و دلالت بر عمق و شدت دارد و ناهمگونی نغمه آوایی را با احساسی نگران کننده و نفس گیر به مخاطبالقاء می کند.

واژه شناسی، لجه، قرآن، دریا، بحر، علم، عمق