سیدعباس موسویان - دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
حسین میسمی - استادیار پژوهشکده پولی و بانکی

از زمان ورود دانش نوین بانکداری در کشورهای اسلامی، برخی از محققین تلاش نموده اند تا با ارایه برخی از برداشت های خاص از مفهوم ربا، به نحوی نشان دهند که ربا در اسلام شامل بهره بانکی نمیگردد و لذا میتوان به طور کامل از بانکداری متعارف در کشورهای اسلامی استفاده کرد. در مقابل ، گروهی دیگر با ارایه برداشت های گسترده از مفهوم ربا، کل بانکداری متعارف را مورد نقد قرار داده و امکان استفاده از این دانش در چارچوب اسلامی را بسیار کم میکنند. در این تحقیق تلاش میشود تا برخی از مهم ترین دیدگاه های مطرح شده در هر دو طیف ، مورد ارزیابی و نقد واقع شود. یافته های این تحقیق که به روش تحلیلی- توصیفی به دست آمده اند، نشان میدهد که اولا، دیدگاه های مذکور قابل نقد بوده و بر اساس فقه اسلامی قابل پذیرش نمیباشند. ثانیا با توجه به اینکه ، در شریعت اسلام ، در کنار تحریم ربا، انواع معاملات مورد نیاز اقتصادی با اهداف و انگیزه های متفاوت مجاز شمرده شده و علاوه بر این ، به دلیل پذیرش اصل صحت ، زمینه را برای نوآوری در عرصه قراردادها باز گذاشته است ، اساسا نیازی به توجیه ربا جهت هموار ساختن امکان استفاده از بانکداری و یا توسعه بیش از اندازه حوزه حرمت ربا وجود ندارد

ربا، بهره بانکی، بانکداری متعارف، بانکداری اسلامی، فقه اسلامی