محمدرضا مقیمی - کارشناس ارشد معماری، دانشگاه تربیت مدرس
حسین ملکی - کارشناس ارشد عمران، دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی
محمدرضا بمانیان - استاد دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس

یکی از عناصر کهن در معماری ایرانی ایوان میباشد که دارای فرمهای هندسی بسیار متنوع است مهمترین عامل در شکل گیری این عناصر سازه آنهاست که با توجه به تامین مقاومت بنا و ایجاد پایداری و ایستایی در بنا جایگاه ویژهای دارد از طرفی کشف چگونگی پیدایش دانش سازه و رابطه آن با معماری را در طول تاریخ روشن میسازد در فرآیند اجرای انواع ایوان صرف نظر از فرم هندسی آنها عواملی مانند مصالح ،ملات و فن ساخت موضع قرارگیری آن و ... تاثیرگذار است بررسیها مبین آن است که فنون اجرایی حاصل از زمینه های تجربی و فنی معماران گذشته نقشی بسزا در ماندگاری و پایداری بسیاری از بناهای تاریخی داشته است. روش تحقیق مقاله، توصیفی و تحلیلی است و مقاله میکوشد با استفاده ازمنابع موجود و به روش استدلالی، نگاهی نو به ارتباط سازه و معماری به منظور افزایش درک سازهای مهندس معمار فراهم آورد. بدین منظور 20 مورد از ایوان های بناهای کهن ایرانی انتخاب گردید و تناسبات دهانه و ضخامت جرز آنها مورد اندازه گیری قرار گرفت تا میزان بهینگی ابعاد این ایوانها مشخص شود همچنین با سنجش این میزان با ارتفاع ایوانها سعی در توجیه این بهینگی در شکل پلان این ایوانها نمودیم.

معماری ایرانی، ایوان، دهانه، ضخامت جرز، بهینگی ابعاد ایوان