بررسی تاثیر بیوفیدبک بر بی اختیاری دفع در مددجویان دچار اختلالات اسفنگتر آنال مراجعه کننده به بیمارستان های منتخب دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی سال 1396

سابقه و هدف: بی اختیاری مدفوع در افراد سالمند که توانایی حرکت ندارند، دمانس مغزی دارند یا در آسایشگاه ها بستری هستند یک معضل مهم بهداشتی محسوب می شود. شیوع بی اختیاری در جوامع مختلف بین 11 تا 17 درصد می باشد. بیوفیدبک در حقیقت یک طب مکمل است که توسط پیام های بینایی یا شنوایی به بیمار منتقل می شود و از سه طریق به بهبود عملکرد عضلانی، هماهنگی عضلات شکم، پوبورکتالیس و اسفنگتر آنال کمک می کند. با تقویت اسفنکتر ها و عضلات کف لگن، با تقویت حس رکتوم و با تقویت حالت رفلکس مهاری رکتوم. هدف از این مطالعه تعیین اثر بیوفیدبک بر بهبود بی اختیاری دفع در مددجویان دچار اختلالات اسفنگتر آنال می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه نیمه تجربی 30 نفر از بیماران مبتلا به بی اختیاری دفع مراجعه کننده به درمانگاه گوارش بیمارستان های طالقانی و مهراد که وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی می باشند انتخاب شدند. جهت تایید تشخیص، توسط متخصص گوارش ویزیت شده، کولونوسکوپی و اندوسونوگرافی برای آنها صورت گرفته است. سپس برای بیماران مانومتری انجام شده است و میزان تون عضلانی مقعد، حس رکتوم، پوش، اسکوییز، رفلکس مهاری رکتوآنال و سرفه مورد ارزیابی قرار گرفته و ثبت شده است. قبل از شروع بیوفیدبک بیماران توسط اسکور وکسنر (wexner) ارزیابی شدند و میزان بی اختیاری آنها تعیین شد. سپس با کمک بیوفیدبک تقویت عضلات مقعد و کف لگن صورت گرفت و سایر بیماری ها برای آنها رد شد. پس از انجام بیوفیدبک بیماران مجددا توسط اسکور وکسنر و مانومتری مورد ارزیابی قرار گرفتند. مولفه های وکسنر شامل مدفوع جامد، آبکی، گاز، تاثیر بر کیفیت زندگی و استفاده از پد می باشد. این معیار ها قبل و بعد از اعمال بیوفیدبک نمره بندی، ارزیابی و مقایسه گردید. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS 20 و آزمون آماری Chi-square و T test مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. سطح معنا داری (P<0/05) در نظر گرفته شد. یافته ها: در این مطالعه 18 زن و 12 مرد مورد مطالعه قرار گرفتند. 2/32% بیماران وزن بالای 90 کیلوگرم داشتند. حدود 45% بیماران هفته ای یکبار و 38% بیماران حداقل دو بار در هفته فیبر مصرف می کردند. 50% بیماران روزی نیم ساعت ورزش می کردند. هیچ رابطه آماری معناداری بین مصرف مایعات، فیبر، ورزش و جنسیت با بی اختیاری بیماران یافت نشد (P<0/05). طبق مولفه های وکسنر قبل و بعد از مداخله در بیماران، میزان تون عضلانی اسفنگترها بعد از بیوفیدبک به طور معنی داری افزایش یافته بود. نمره کل فشار اسکوییز نیز نسبت به قبل از اعمال بیوفیدبک به طور معناداری افزایش یافته بود (P<0/05). میانگین نمره کل حس رکتوم (آگاهی فرد از محتویات رکتوم) در مقایسه با قبل از بیوفیدبک کاهش یافته بود. نتیجه گیری: بیوفیدبک علاوه بر فایده مند بودن در بهبود بی اختیاری دفع در مددجویان دچار اختلالات اسفنگتر آنال، در بیمارانی که نقص جدی اسفنگتر ها و رکتوم ندارند و فقط علایم بی اختیاری در آن ها دیده می شود نیز مفید خواهد بود.

Keywords:

بیوفیدبک , اسفنگتر آنال , مددجو , بی اختیاری