علی امین - کارشناس ارشد رشته مطالعات معماری ایران، دانشگاه تهران- دانشکده معماری
فاطمه فرودی - کارشناس ارشد رشته مدیریت شهری، دانشگاه تهران- دانشکده شهرسازی

امروزه وجود مشکلات پیچیده و متعدد زیستمحیطی، شهری، اجتماعی و اقتصادی، موجب شده تا جوامع محلی در تلاش برای دستیابی به شرایطی باشند که در صورت وقوع بحران، بازگشت سریع آنها را به وضعیت پیش از بحران (اولیه یا عادی) فراهم گردد. ازاینرو در سالهای اخیر به مبحث تاب آوری تاکید خاصی میشود. علیرغم گذشت بیش از سه دهه از تحقیقات اولیه در مورد تاب آوری، هنوز این رویکرد فاقد مفهوم عملیاتی در حوزه های مختلف است. بسیاری از تناقضات موجود بر سر معنای تاب آوری از تفاوتهای مفهومی بنیادی موجود و همچنین دیدگاه هایی که بر تحقیق در سیستم های اکولوژیکی، اجتماعی یا ترکیبی از هر دو تمرکز میکنند، ناشی میشود. بنابراین مطالعه حاضر به بررسی و تحلیل مفاهیم، شاخصها و پیشزمینه های تاب آوری تاکید کرده است و با این هدف اطلاعات موردنیاز از طریق مطالعات اسنادی و کتابخانهای مورد جمع آوری، بررسی و تحلیل قرارگرفته اند. در این پژوهش کلیات و مفاهیم و ویژگی های شهر تاب آور و بررسی رویکردهای مدیریتی در راستای تاب آوری شهر در بخش اول صورت گرفته است. سپس در بخش بعدی ابعاد مختلف قابل توجه در مفهوم تاب آوری شهری مورد بحث قرارگرفته و در ادامه شاخص هایی که برای اندازه گیری و تعیین میزان تاب آوری شهرها کاربرد دارد، دستهبندی شده است. در گردآوری این شاخصها به سنجشپذیر بودن و قابلیت کمی سازی در آن توجه شده است. در بخش بعد نیز مرور اجمالی تجارب جهانی با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی مطالعه شده است. در این بخش عمدتا0 از منابع اینترنتی بینالمللی استفاده شده و تجارب به روش تطبیقی بررسی شده اند . بعد از مرور تجارب جهانی و با توجه به آنچه از آن استخراج شد، مهمترین عواملی که در این تجارب در عملیاتی شدن شهر تاب آور نقش داشته اند، مورد تحلیل قرارگرفته اند. در انتها موانع تحقق این رویکرد در ایران در نتیجه گیری مورد توجه قرار گرفت.

تاب آوری، شهر تاب آور، ابعاد تاب آوری، شاخص های تاب آوری، شهرهای آینده