فرهنگ آذرنگ - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، تهران، ایران
رضا فروغی فر - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان ،واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی ،اهواز، ایران
غزال جعفری - مدیرکل دفتر مهندسی رودخانه و سواحل، شرکت مدیریت منابع آب ایران
مریم کرمی - رییس گروه حفاظت و بهره برداری از رودخانه ها، شرکت مدیریت منابع آب ایران

مدیریت برداشت مصالح رودخانه ای، امروزه یکی از مهمترین موضوعات در بحث حفاظت و بهرهبرداری از رودخانه های کشور میباشد. هدف اصلی در این زمینه ارایه و استفاده از راهکارها و تمهیدات مناسب با هدف کاهش اثرات منفی برداشت، ساماندهی مجرای رودخانه و افزایش اثرات مثبت استخراج مصالح بر سیستم رودخانه میباشد. در این پژوهش منطقه برداشت شن و ماسه در رودخانه جراحی استان خوزستان با استفاده از روش ماتریس مورد ارزیابی قرار گرفت. هدف از کاربرد روش ماتریس تعیین مشخصات و جزییات منطقه برداشت و ارایه پیشنهادهایی برای بهبود عملیات برداشت میباشد. برای استفاده از روش ماتریس نیاز به تعیین الگوی رودخانه جراحی میباشد، با در نظر گرفتن میاندرهایی با ضریب سینوسی 1/43، 1/5 و 1/62 در نزدیکی محل برداشت و استفاده از روشهای دیگر، الگوی رودخانه جراحی در منطقه برداشت، پیچانرودی در نظر گرفته شد. از دستاوردهای روش ماتریس، تعیین مشخصات رودخانه جراحی در منطقه برداشت میباشد، رودخانه جراحی در ردیف رودخانه های بزرگ طبقهبندی گردید، محل برداشت بخشی از سیلابدشت سیستم رودخانه میباشد و در آبراه آب زیاد قرار گرفته است و منطقه برداشت توده رسوبی جانبی رودخانه جراحی بوده است. همچنین طول، عرض و عمق برداشت مصالح نیز به ترتیب 200، 20 و یک متر درنظر گرفته شد. در نهایت روش برداشت سطحی برای استخراج مصالح در رودخانه جراحی پیشنهاد گردید.

برداشت مصالح، رودخانه جراحی، روش ماتریس، رودخانه پیچانرودی، ضریب سینوسی