معصومه عباس آبادی عرب - دانشجوی دکتری سلامت در حوادث و بلایا ، رییس گروه ارتقاء کیفیت، معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران

مقدمه : مراکز بهداشتی درمانی به دلیل ماهیت کاری جزء پرخطرترین مکانهای دنیا به شمار می آیند و کارکنان این سیستم هاباید درک خطر بالاتری نسبت به کارکنان سایر سازمانها داشته باشند ولی مطالعات نشان داده است این میزان در بین کارکنانمراکز درمانی پایین است و مدیریت خطر از سوی مدیران ارشد بصورت جدی پیگیری نمی شود. این مطالعه به بررسی علل اینموضوع می پردازد.روش: ابتدا مرور نظام مند بر روی مقالات و تیوریهای درک از خطر انجام گردید. با توجه به اینکه موضوع درک خطر کاملا وابستهبه فرهنگ هر جامعه و سازمان است لذا روش کار بصورت تحقیق کیفی با رویکرد آنالیز محتوی و مصاحبه با کارکنان مراکز درمانیدر سطوح مختلف تا مرحله رسیدن به اشباع اطلاعات انجام شد. در نهایت با 15 نفر مصاحبه گردید.یافته ها: نتایج مرور مطالعات نشان داد عوامل موثر بر درک خطر را در سه سطح ماکرو (عوامل سازمانی و ساختاری)، مزو (جامعه وهمتایان) و در سطح میکرو (عوامل فردی) می دانند. تیوریهای درک خطر موجود نیز در طیف بین سطوح ماکرو و میکرو قرار میگیرند . موثرترین عوامل در سازمانها سطح ماکرو می باشد.عوامل موثر در ایجاد رفتارهای پرخطر شامل سطح فرهنگ ایمنی ، نوعرهبری و میزان تعهد رهبری به ایمنی است و هرچه درک از خطر افزایش یابد میزان بروز این رفتارها نیز کاهش می یابد . نتایجمصاحبه های کیفی هم موید تیوریهای موجود بوده و نشان داد عوامل موثر بر بروز رفتارهای خطر آفرین از نگاه کارکنان عدموجود امکانات و تجهیزات کافی، عدم تشویق و حمایت از سوی همکاران و مدیران، و حجم کار بالا است که به مدیریت سازمان(سطح ماکرو) مرتبط می باشد.بحث و نتیجه گیری : عدم توجه به مبحث مدیریت خطر جهت ایجاد محیط ایمن برای بیماران ، مراجعین و کارکنان حلقه مفقودهبرای ارتقاء درک از خطر کارکنان در مراکز درمانی است. تعهد مدیران ارشد به ایمنی، وجود فرهنگ ایمنی سازمانی و حمایتمدیران، نقش بسیار مهمی در ارتقاء درک از خطر کارکنان دارند. لذا در برنامه ریزی و تدوین برنامه های کلان توسعه سلامت ودرمان، آموزش و توانمندسازی مدیران و روسای بیمارستانها نقش کلیدی در تحقق اهداف خواهد داشت.

درک از خطر، تیوری های درک خطر، مدیریت خطر بیمارستانی، فرهنگ ایمنی