خشایار قاضی زاده - استادیار دانشکده هنر. دانشگاه شاهد تهران
محی الدین آقاداودی - دانشجوی دکترای تخصصی رشته تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی. دانشکده هنر. دانشگاه شاهد تهران

مسجد-مدرسه چهارباغ به عنوان یکی از شاخص ترین بناهای علمی-مذهبی صفویه و گنجینه ای از هنر کتیبه نگاری اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. پژوهش حاضر تلاش دارد ضمن برگزیدن هدفمند پنج نمونه از کتیبه های شاخص این بنا به مطالعه ساختار و محتوای تعلیمی آنها بپردازد تا زمینه پاسخ به پرسش اصلی پژوهش یعنی اینکه مضامین تعلیمی بازتاب یافته در نمونه های برگزیده شامل چه مواردی است فراهم آید. پژوهش پیش رو از حیث روش توصیفی-تحلیلی بوده و جمع آوری اطلاعات به شیوه میدانی و کتابخانه ای صورت پذیرفته است، همچنین روش تجزیه وتحلیل یافته ها کیفی است. مختصری از نتایج پژوهش حاضر گویای آن است که کارکرد تعلیمی کتیبه ها با توجه به تناسب چشمگیر با کاربری بنا، بازتاب قابل توجهی در قالب مضامین داشته است. این مضامین اغلب در کتیبه های ثلث و نستعلیق و در نقاط اصلی بنا به کاررفته اند و از حیث موضوع شامل مباحثی همچون ضرورت علم آموزی، وظایف عالم و متعلم، برتریهای عالم عامل بر عابد و موارد گوناگون هستند که در قالب های مختلف بیان شده اند.

معماری صفویه، کتیبه، مسجد- مدرسه چهارباغ، پیام های تعلیمی