محدثه کیانی راد - کارشناسی ارشد، گروه فیزیولوژی ورزش کاربردی، دانشگاه آزاد اسلامی بجنورد، بجنورد، ایران
صادق چراغ بیرجندی - استادیار، گروه فیزیولوژی ورزشی، دانشگاه آزاد اسلامی بجنورد، بجنورد، ایران

زمینه و هدف: در دوره نوجوانی، تغییرات دینامیک در مغز و غدد بدن، باعث تغییرات جسمانی، روانی و رفتاری در فرد می شود. در این دوره، اختلال در عملکردهای شناختی، همه جنبه های زندگی از جمله، عملکرد تحصیلی، آموزشی، عملکرد شغلی، روابط اجتماعی و تقریبا همه فعالیت های روزمره را تحت تاثیر قرار می دهد و عواقب جبران ناپذیری به دنبال دارد. از این رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر تمرینات هوازی و تناوبی شدید بر فاکتور رشد عصب و عملکرد شناختی دختران نوجوان انجام شد. روش کار: آزمودنی ها در این پژوهش 33 دختر نوجوان با میانگین سنی 15-17 سال بودند که به صورت تصادفی به سه گروه مساوی 11 نفری تمرین هوازی با شاخص توده بدنی 85/7±8/22 کیلوگرم بر متر مربع، گروه تمرین تناوبی شدید با شاخص توده بدنی 29/6±3/23 کیلوگرم بر متر مربع و گروه کنترل با شاخص توده بدنی 84/7±3/22 کیلوگرم بر متر مربع تقسیم شدند. تمرینات در گروه ها به مدت 8 هفته و هر هفته 3 جلسه انجام شد. برنامه تمرین تناوبی شدید شامل دویدن های 30 ثانیه ای با حداکثر سرعت همراه با راه رفتن های 30 ثانیه ای بین آن ها و برنامه تمرین هوازی شامل حرکات موزون ایروبیک با مقیاس نمره دهی (20-6) بورگ بود. نمونه گیری خونی در دو نوبت پیش آزمون (24 ساعت پیش از آغاز تمرینات) و پس آزمون (48 ساعت بعد از آخرین جلسه تمرین) انجام گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با آزمون های تی همبسته و تحلیل کوواریانس در سطح معنی داری (05/0 ). نتایج بررسی تاثیر هشت هفته تمرینات هوازی بر شاخص عملکرد شناختی تاثیر معنی داری را نشان نداد (05/0p> ) ولی در گروه تمرین HIIT هشت هفته تمرین باعث افزایش معنی دار عملکرد شناختی دختران نوجوان شد (042/0=p). نتایج مقایسه بین گروهی نشان داد که بعد از هشت هفته بین سطح سرمی فاکتور رشد عصبی و شاخص عملکرد شناختی در گروه های کنترل و تمرین HIIT و هوازی تفاوت معنی دار نبود (ارزش p به ترتیب 719/0 و 760/0).نتیجه گیری: به نظر می رسد تمرینات هوازی و تناوبی شدید می توانند با افزایش سطح سرمی فاکتور رشد عصب باعث ارتقای سیستم عصبی در دختران نوجوان گردند.

تمرینات تناوبی با شدت بالا، ایروبیک، فاکتور رشد عصب، عملکرد شناختی