جایگاه روایی ابوالفضل بیهقی در کتاب تاریخ بیهقی بر مبنای دیدگاه روانشناختی راجر فالر

آنچه تاریخ بیهقی را از سایر آثار ادبی- تاریخی متمایز ساخته، دغدغهی ابوالفضل بیهقی برای اثرگذاری بر مخاطبان اوست و به نوعی راز پویاییو لذت بخشی تاریخ بیهقی را، در همین دغدغه جستجو میکنند. ابوالفضل بیهقی، افزون بر آنکه دقت و وسواسی ویژهدر بازتاب واقع رویدادهای تاریخی دارد، به خوانندگان کتابش نیز میاندیشد و به خوبی میداند که برای دستیابی به این مهم و نیز جهت افزایش میزان اثرگذاری کلامش، باید به مقتضای حال مخاطبان توجه کند. راجر فالر، بر مبنای دیدگاه روانشناختی، به این مساله می پردازد که چه کسی مشاهده گر رویدادهای یک روایت است: راوی یا یک شخصیت شرکت کننده و اینکه چه روابطی بین راوی وشخصیت ها وجود دارد. روایت در معنای ادبی آن، از دیرباز حوزه پژوهش مکاتب ادبی مختلف، به-خصوص ساخت گرایی روسی بوده است و راجر فالر نیز به احتمال فراوان، نخستین نظریه پردازی است که از منظری زبان شناختی، به روایت می نگرد. این دیدگاه، براساس نوع راوی داستان، به چهار مقوله ی دیدگاه درونی نوع اول، دیدگاه درونی نوع دوم، دیدگاه درونی نوع سوم و دیدگاه درونی نوع چهارم تقسیم بندی میشود. یکی از خصوصیات ممتاز این دیدگاه این است که روایت، گاهی از زبان راوی و گاهی از دید شخصیتی که شخصیت دیگر را نظاره میکند، بیان میشود، ولی در همهحال، ایدیولوژی راوی/ نویسنده، بر روایت پرتو افکنده است.

Keywords:

روایت , راوی , تاریخبیهقی , راجر فالر , مخاطب