ابوالقاسم رحیمی - استادیار گروه زبان وادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری
محسن محمدی کردیانی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی ، دانشگاه حکیم سبزواری

واژهی مرگ، مانند کلمه ی زندگی، هستی و پیدایش، مفهوم روشن و عامی دارد که بر کسی پوشیده نیست. اما در آن سوی این مفهوم همگانی و روشن، چیزی قرار دارد که شاید هرگز برای کسی درست و دقیق معلوم نگردد و شناخته نشود. امام علی(ع)در اسرار و رموز مرگ میفرمایند: ایها الناس، کل امری لاق ما یفر منه فی فراره؛ والاجل مساق النفس، والهرب منه موافاته. کم اطردت الایام ابحثها عن مکنون هذا الامر فابیا الا اخفاه. هیهات! علم محزون! . هر که از مرگ بگریزد، در همین فرارش با مرگ روبرو خواهد شد! چرا که اجل در کمین جان است و سرانجام گریزها، هم آغوشی با آن است! وه که چه روزگارانی در پی گشودن راز مرگبودم! اما خواست خدا این بود که این اسرار همچنان فاش نشوند! هیهات! چه دانشی سر به مهر!. نوشتن از واژهی مرگ آن هم به این شیوه کاری است بس دشوار، چرا که تفاوت اندیشهها و رفتار و گفتار آدمی است که او را در چنین تنگنایی قرار میدهد. در این جستار ما بر آن شدیم نشان دهیم که حسنک وزیر و شیخ فضل االله نوری در دورهی خود بر خلاف جریان فکری زمانه حرکت میکردند یا اینکه بدخویی و ترس اطرافیان سبب شده است تا این دو بزرگ مرد بدین گونه بردار شوند.

مرگ، بردار کردن، حسنک وزیر، شیخ فضل االله نوری