بازتاب تاریخ بیهقی در رمان معاصر ایران

تاریخ بیهقی را، پیش از هر چیز، به عنوان منبعی تاریخی میشناسند. اما ارزش ادبی این متن نباید از نظر دور بماند. روایت داستان گونه این کتاب چنان جذابیتی دارد که به آن میتوان به مثابه نوشتاری داستانی نیز نگریست. این امر سبب گشته تا یکی از رمان نویسان معاصر فارسی، رضا براهنی، در رمانی به نام روزگار دوزخی آقای ایاز، از الگوی روایی تاریخ بیهقی بهره جسته و در قالب بازنویسی به روایتی این بار صددرصد داستانی از تاریخ ایران بپردازد. به تعبیر دیگر، کتاب بیهقی که دربرگیرنده دوره مشخصی از تاریخ ایران است، در رمان براهنی شکل و شمایلی دیگر به خود میگیرد و تاریخ ایران را از زمان هخامنشی تا پهلوی دوم به شکل فشرده و با تکیه بر ستم هایی که بر ملت ایران رفته بازنویسی میکند. در این مقاله مترصد آنیم تا با تکیه بر تیوری بینامتنیت، فرامتنیت و ابرمتنیت منبعث از آراء ژولیا کریستوا و ژرار ژنت، چند و چون ساختار روایی این رمان را بررسیم و ببینیم در چارچوب تحلیلی روایت شناختی، براهنی به چه نحوی از بیهقی الگو گرفته است.

Keywords:

بیهقی , بازنویسی , رمان معاصر , براهنی , روزگار دوزخی آقای ایاز