محمد علی آبادی - استادیار دانشکده ی معماری دانشگاه علم و صنعت ایران

مطابق با فلسفه ی اسلامی، به غیر از موضوع اعتقاد پیروان ادیان به معجزه یا همان وقوع نامتعارف و نامعمول وقایع که البته آن نیز به معنی خارج بودن معجزه و چگونگی شکل گرفتن یا واقع شدن آن از دایره ی حکومت جهانشمول قوانین حاکم بر هستی و از جمله اصل علت و معلول نیست تنها طریقه ی ممکن برای موجود شدن هرچیز با وقوع هر واقعه درجایگاه معلول همان فراهم آمدن یا فراهم آوردن علت آن است و برای رسیدن به معلول مورد نظر و در اختیار داشتن آن و بهره مندی از فایده های آن تنها باید این را ه را پیمود به بیان دیگر هرگاه در جایی معلولی وجود داشت وجود به همراه علت مربوطه اش به گونه ای پیوسته و ناگزیر قطعی است و از آنجا که عالم ماده سراسر، عالم معلول ها یا پدیده ها است انسان باید برای رسیدن به هرچیز یا در اختیار داشتن هر کیفیت مورد تقاضای خود به دنبال فراهم آوردن علت موجده ی آن باشد. درموضوع هنر و معماری و درحوزه ی عظیم و گستره ی فراگیر فاعلیت آنها نیز با مشاهده ی هر پدیده ای اعم ا زمطلوب یا نامطلوب می توان علت به وجود آورنده ی آن را یافت و پس از آن با قدرت هوشمندی و برنامه ریزی ، فرایند قانون مند به وجود آمدن و تغییر یافتن انواع کیفیت ها و ویژگی های معلول را خود به دست گرفت و آگاهانه به سمت و سوی مقصد مطلوب هدایت نمود. به بیان روشن تر، هنرمندان و معماران نیز تنها از طریق کنترل علت و فرایند قانون مند به وجود آمدن و تغییر یافتن آن یا اجزا ء آن می توانند صفات کمی و کیفی معلول ( یا همان آثار معماری مورد نظر خویش ) را آن طور که خود می خواهند و منظورشان است کنترل کنند و اختیار آن را به دست گیرند.

فلسفه، علت، معلول، عقل، ماده، صورت، معنی، ظاهر، باطن، نفس ناطقه، هنر، معماری ، دین ، اسلام