جمال الدین مهدی نژاد - دانشیار گروه معماری، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران
حمیدرضا عظمتی - استاد گروه معماری، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران
علی صادقی حبیب آباد - دانشجوی دکتری معماری، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران

یادگیری بخش عمده ای از زندگی هر فرد است و حتی زمانی که به آن فکر نمی کند هم اتفاق می افتد. مثل زمانی که افراد با دوستان خود در مورد مضامین مختلف (اجتماعی، اقتصادی و غیره) صحبت می کنند.در مدارس و فضاهای آموزشی نیز بخش اعظمی از یادگیری و تجربه و فهم دانش آموزان از حیات اجتماعی در فضاهای باز و نیمه باز فضاهای رابط و بینابین حیاط مدرسه در حال شکل گیری است فضاهایی که به دلیل داشتن کاربری بدون نام وسیال عموما در طراحی مورد بی توجهی قرار می گیرند؛ بنابراین این فضاها در طراحی مدارس معاصر، فاقد مولفه های کیفی فضا همچون پویایی، سرزندگی، انعطاف پذیری، آسایش، ایمنی و غیره می باشند. در چنین محیطی دانش آموزان دیگر رغبت کافی را جهت گرد هم آمدن در ساعات غیردرسی (فراغت) ندارند. هدف از پژوهش حاضر، دستیابی به معیارهای طراحی فضاهای باز و نیمه باز در مدارس راهنمایی با تاکید بر قابلیت محیطی موثر بر ذهن و رفتار نوجوانان به منظور ارتقا اجتماع پذیری این فضاها می باشد. این پژوهش بر پایه تلفیق نظریات مرتبط با موضوع تحقیق از روش تحقیق مطالعه موردی و به روش توصیفی-تحلیلی بهره گرفته شده است. نتایج نشان می دهد عامل های کالبدی-فضایی در اجتماع پذیری تاثیر دارد. این تاثیر در دو حالت یکی با قابلیت مستقیم که وقوع فیزیکی رفتارهای تعاملی بین فردی و فرا فردی را در فضا مقدور می سازد و دیگری با قابلیت غیرمستقیم که به عنوان عامل ادراکی و معنایی با ایجاد تصاویر ذهنی منطبق بر ذهن بنه ها، تعلقات و تجارب قبلی باشندگان، روابط اجتماعی بین استفاده کنندگان را تعریف، تسهیل، افزایش و تغییر میدهد.

طراحی فضاهای آموزشی، اجتماع پذیری دانش آموزان، ادراک و معنا، عامل های کالبدی-فضایی