خالد علی پور - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه تبریز

توسعه روستایی به عنوان هدف توسعه و یا راهبرد دستیابی به آن در بسیاری از کشورهای جهان به ویژه کشورهای درحال توسعه که بخش زیادی از جمیعت آنها در روستاها زندگی می کنند مورد تاکید است. با توجه به نقش برنامه ریزی در دستیابی به توسعه و درنظر گرفتن این مطلب که برنامه ریزی به عنوان یک فرایند دارای مراحل مختلفی از جمله تهیه برنامه، اجرا، نظارت و ارزشیابی می باشد، اتخاذ یک روش شناسی مشخص در این روند ضروری می باشد. رشد و توسعه روستاها نیازمند برنامه ریزی و همچنین نظام برنامه ریزی جامع و کارآمد است. علیرغم سابقه بیش از پنجاه سال برنامه ریزی توسعه در کشور، نظام برنامه ریزی توسعه ملی و توسعه روستایی دارای ناراسایی های اساسی است. روند تحولات اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در چند دهه اخیر در ایران به ویژه از زمان حکومت پهلوی تاکنون از یک طرف و گوناگونی و تنوع بستر جغرافیایی از طرف دیگر به نوعی خاص از نظام فضایی سکونتگاه های انسانی منجر شده که از آن می توان به عنوان دوگانگی یاد کرد. محرومیت بیش از پیش روستاها در مقایسه با شهرها و افزایش روزافزون شکاف بین شهرها و روستاها منجر به عدم تعادل ناحیه ای در کشور شده است. روش تحقیق در مقاله حاضر توصیفی- تحلیلی می باشد و با بهره گیری از نظریات، تجربیات، منابع و اطلاعات به بررسی نظام برنامه ریزی و مدل های برنامه ریزی توسعه روستایی در ایران پرداخته و در پایان به ارایه پیشنهادهایی پرداخته شده است.

نظام برنامه ریزی، مدل های برنامه ریزی، توسعه روستایی، ایران