مصطفی خبازی - استادیار ژیومورفولوژی دانشگاه شهید باهنر کرمان
احمد استقلال - استادیار گروه شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد
مریم نوحه سرا - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یزد

کشور ایران به لحاظ موقعیت جغرافیایی از مستعدترین مناطق جهان از نظر بروز مخاطرات طبیعی و به ویژه زمین لرزه است، به طوری که از نظر میانگین سالانه بیشترین تعداد مطلق جمعیت در معرض خطر زمین لرزه، در جایگاه هفتم آسیا و سزدهم جهان قرار دارد. از طرف دیگر 32 درصد از مساحت، 70 درصد از جمعیت و 67 درصد از تولید ناخالص کشور در مناطق واقع در معرض مخاطره طبیعی زلزله قرار دارند. کشور ایران با گسل های متعدد و مهمی که دارد همواره مستعد مواجهه با این خرداد طبیعی و هولناک است و در زمره مناطقی رخطر از حیث امکان وقوع زلزله قرار گرفته است. تاریخ و علم هر دو نشان داده که هیچ جای ایران مصون از مخاطرات طبیعی نیست و وقوع آن در آینده اجتناب ناپذیر است. بر این اساس باید بررسی های دقیق محیطی و مخاطرات آن توسط انسان ها صورت گرفته و برای کیفیت مطلوب زندگی خود سعی نمایند. در حقیقت باید با استفاده از برنامه های جامع مدیریت بحران می توان با به کارگیری اقدامات موثر همواره با طرح های کاربردی و کم هزینه و چند منظوره در مرحله آمادگی قبل از بحران، به میزان زیادی از شدت و گستردگی خسارات و تلفات ناشی از خطرات کاست. از مهمترین این تمهیدات، بکارگیری اصول پدافند غیرعامل به عنوان راهکاری جهت کاهش خطرپذیری در برابر خطرات مختلف و افزایش کارایی پس از وقوع خطر است. لذا در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به جمع آوری اطلاعات پرداخته شد و سپس با استفاده از نرم افزارهای آماری نظیر EXCEL و SPSS به تحلیل آماری تراکم گسل ها و حریم قانونی آنها در محدوده های شهری پرداخته شد. در نهایت نیز با استفاده از نرم افزارهای Arc GIS و Global Mapper اقدام به ترسیم، سه بعدی سازی و پهنه بندی مخاطره محیطی زلزله در محدوده مطالعاتی نمودیم. یافته های تحقیق نشان می دهد بیشترین میزان مخاطره زلزله در شمال و شمال شرق استان دقیقا در همان محل هایی که تراکم گسل ها و طول آنها به حداکثر می رسد، مشاهده می گردند.

پهنه بندی، مخاطرات طبیعی، گسل، پدافند غیرعامل