عارف حسابی - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت جنگل، گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
سیدجلیل علوی - استادیار گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
امید اسماعیل زاده - استادیار گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

الگوی پراکنش و نحوه اجتماعپذیری درختان گونه های مختلف ارتباط مستقیمی با تغییرات دینامیک و روابط بین گونهای درختان در بوم سازگان های طبیعی جنگل دارد. این پژوهش با هدف بررسی الگوی پراکنش گونه سرخدار و تعیین نوع رقابت گونه سرخدار با نونهالها و نهالهای آن در جنگلهای افراتخته در شهرستان علی آباد کتول انجام شده است. جمع آوری داده ها در دو منطقه نزدیک به هم به مساحتی حدود سه هکتار انجام شد. در این دو منطقه مختصات مکانی کلیه درختان سرخدار(درختان بالغ و نونهالها و نهالها) به روش فاصله-آزیموت ثبت شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از دو تابع همبستگی جفتی و نزدیکترین همسایه برای الگوی مکانی و تابع همبستگی جفتی برای رقابت انجام گرفت. نتایج دو تابع نشان داد که الگوی پراکنش سرخدار به صورت کاملا تصادفی است. همچنین بررسی رقابت درون گونهای سرخدار نشان داد که رقابت شدیدی بین درختان بالغ سرخدار با نونهالهای این گونه وجود دارد. رقابت درون گونهای، سبکی بذر سرخدار، کهنسال بودن و بزرگی مقیاس از عوامل موثر در شکل گیری الگوی تصادفی است. سمی بودن سرخدار ناشی از تاکسول موجود در آن، کانون پراکندگی زادآوری و انبوهی توده نیز از عوامل محرک در رقابت درون گونهای سرخدار میباشد.

الگوی مکانی، رقابت، سرخدار، نزدیکترین همسایه، همبستگی جفتی