احسان طبیبیان - دانشجوی کارشناسی ارشد، مهندسی سیستمهای انرژی، دانشگاه تهران، تهران
بابک امیدوار - دانشیار، دانشکده محیط زیست، پردیس دانشکدههای فنی، دانشگاه تهران، تهران
عبدالرضا کرباسی - دانشیار، دانشکده محیط زیست، پردیس دانشکدههای فنی، دانشگاه تهران، تهران

از نگرانیهای جدید در تدوین سیاستهای مرتبط با تغییرات اقلیم و سیاستگذاری انرژی، رشد اقتصادی در جوامع است، اما باید توجه داشت رعایت مسایل مربوط به عدالت انرژی و عدالت محیط زیست در مقیاس جهانی کاهش یافته است و این احتمال وجود دارد که جوامع حاشیه نشین و آسیب پذیر، به طور نامناسب در معرض تاثیرات تغییرات آب و هوایی (مانند گرما و سیل) و هزینه های مربوط به انتقال انرژی مرتبط با تغییرات اقلیمی و انطباق (به عنوان مثال در معرض تهدید سوخت های فسیلی) قرار گیرند. تغییرات آب و هوایی باعث تاثیرات مرتبط با انرژی از قبیل افزایش هزینه های سرمایش میشود و همچنین کاهش گازهای آلاینده و گلخانه ای سبب صرفه جویی و رشد اقتصادی در بخشهای تولید، صنعت، پالایشگاه و ... می شود. هزینه های برق افزایش یافته در ارتباط با زیرساختهای شبکه انرژی میتواند فقر سوخت را تشدید کند که این خود یک نوع بی عدالتی است. در این مقاله، در ابتدا یک مدل مفهومی روابط میان چارچوب اکوسیستم انرژی را از دیدگاه اقتصادی بیان میکنیم و سپس به تبیین ورودی و خروجی مدل پرداخته و مبانی نظری حاکم بر ارتباط رشد اقتصادی جامعه با صرفه جویی حاصل از کاهش گازهای گلخانه ای و گازهای آلاینده بیان کرده و اطلاعات حاصل از ترازنامه انرژی ایران را تحلیل مینماییم. یکی از مهمترین اجزای توسعه پایدار حفاظت از محیط زیست است که در سطح جهانی، اقدامات متعددی توسط جامعه بین المللی انجام شده است. هدف آنها ارزیابی اثرات زیست محیطی انتشار گازهای گلخانه ای بود. در گام بعدی در این مطالعه به بررسی میزان آلودگی در بخشهای اقتصادی استان تهران پرداخته میشود. داده های این مطالعه عبارت اند از شش سوخت، بنزین، نفت سفید، نفت خام، گاز طبیعی، گاز طبیعی و نفتی که در ترازنامه انرژی کشور موجود است. تجزیه و تحلیل داده-ستانده (Input – Output) برای محاسبه انتشار شش آلاینده شامل: Cox، SO2، NOx، CO، HC و SPM و تاثیر آنها بر بخشهای اقتصادی در ایران مورداستفاده قرار گرفته است. نتایج نشان داد که با رشد اقتصادی جوامع، تاثیر درجه بازبودن سطح فرهنگ و تراکم جمعیت بر مصرف انرژی مثبت و معنی دار است و با توجه به مدل مفهومی در می یابیم که مصرف انرژی، رشد اقتصادی و تراکم جمعیت اثر افزایشی قابل توجهی بر آلودگی محیط زیست ایران دارند.

تغییرات اقلیمی، انرژی، تجزیه و تحلیل داده-ستانده، محیط زیست، سیاست اقتصادی، جامعه