سحر تاج بخش - استادیار، پژوهشکده هواشناسی و علوم جو
پروین غفاریان - استادیار، پژوهشگاه اقیانوس شناسی
فرح محمدی - سازمان هواشناسی کشور
مهدی رشیدزاد - سازمان هواشناسی کشور

هدف از انجام این مطالعه، بررسی بارش های فرین بهار 2018 در ایران و تحلیل الگوهای بزرگ مقیاس جوی وناهنجاری های آنها در بازه زمانی یاد شده و در راستای مطالعه تغییر اقلیم در کشور میباشد. به همین منظور از دادهایدیدبانی دما، بارش و توفان تندری بهار 2018 در تمامی ایستگاه های همدیدی کشور و مقایسه آنها با مقادیر بلندمدتاستفاده شده است. همچنین با استفاده از داده های NCEP/NCAR الگوهای بزرگ مقیاس جوی برای دوره مذکور استخراج و ناهنجاری آنها نسبت به بلندمدت بررسی شده است. از سوی دیگر با مطالعه تغییرات دمای 2 متری درسطح زمین همچنین دمای سطح آبهای موثر بر بارش در منطقه ایران، احتمال ارتباط تغییرات دما با بارش های شدیدو رخدادهای فرین توفان تندری در کشور برای بهار 20-18 مطالعه شده است. مهمترین الگوهای موردمطالعه شامل فشار تراز دریا، ارتفاع ژیوپتانسیلی تراز 500 هکتوپاسکال، دما و باد تراز 850 هکتوپاسکال و سرعت و موقعیت جریان جتی درتراز 250 هکتوپاسکال می باشد. ضمن اینکه به بررسی شاخص های دمای سطح آب و مولفه قایم سرعت باد با هدفشناسایی جریان های همرفتی پرداخته شده است. مهمترین نتایج این بررسی حکایت از افزایش بارش نسبت به میانگینبلندمدت در فصل بهار و افزایش رخدادهای توفان تندری در این تاریخ است. این شرایط با گذر جریان های هوای سرد درلایه میانی جو از منطقه خاورمیانه و افزایش دمای سطح آبهای موثر بر بارش ایجاد شده اند. به نظر می رسد مهمترینعامل رخداد بارش گذر متناوب موج های هوای سرد تراز میانی جو در اثر استقرار بلندمدت جریان های پایدار در شمال اروپااست که در همراهی با هوای نسبتا گرم در سطح زمین به تقویت جریانهای همرفتی و رخداد توفان های تندری بیشتر ازمیانگین منجر شده است.

رخدادهای فرین، دمای سطح آب دریا، ارتفاع ژیوپتانسیل، الگوی بزرگ مقیاس