ابوالفضل مشکینی - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
مریم حاجی زاده - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری،دانشگاه زنجان، ایران

مسلما، هر شهری، زمانی، شهر جدید به حساب می آمده اما، آنچه باعث تفاوت مابین تعدادی از شهرهای جدید در سراسر جهان و هر سکونتگاه شهری دیگر شده، هدفمند بودن و تفکر و تدبیر یا برنامه ریزی پیشاپیشی است که در مورد شکل و فرایند توسعه شهرهایی که شهرهای جدید نامیده می شود، اعمال شده است. برنامه ریزی شهرهای جدید در جهان، در پاسخ به شرایط متغیر اجتماعی- اقتصادی و اولویت های برنامه ریزی ملی، بارها جرح وتعدیل یافته است. هر کشوری که از تفکر در توسعه شهرهای جدید پیروی نموده و آن را از فکر به عمل آورده، یا از آن به عنوان ابزاری در جهت رفع مشکلات سایر نقاط سرزمین خود استفاده کرده یا بدان، چون انگیزه ای برای تجدید حیات اقتصادی مناطقی که دچار رکود اقتصادی شده اند و توسعه نواحی هرگز توسعه نیافته کشور خود نگریسته است. در ایران نیز این شهرها با اهداف متفاوتی در شرایط مختلف ایجاد و احداث شده است. به طورکلی تجربه ی ایران در ایجاد شهرهای در دو مقطع زمانی قبل و بعد از انقلاب و در دو زمینه ی شهرهای مسکونی و مرتبط با واحدهای صنعتی و نفتی( قبل از انقلاب)، و حرکت جدید برنامه ریزی و طراحی شهرهای جدید( بعد از انقلاب) قابل بررسی است. این مقاله باهدف بررسی سیر تحول سیاست های توسعه شهرهای جدید در ایران بعد از انقلاب نگارش یافته است. تحقیق حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی است. شیوه جمع آوری اطلاعات، مطالعات کتابخانه ای می باشد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که شهرهای جدید باوجود داشتن اهداف بسیار در هنگام تصویب و اجرایی شدن، به نتایجی که انتظار می رفت دست نیافتند و اغلب آن ها تبدیل به خوابگاه جمعیت مهاجرانی شدند که روزانه برای کار به مادر شهرهای پیرامون دررفت و آمد هستند.یعنی تنها عملکردی که به آن دست یافتند جمعیت پذیری و افزایش جمعیت می باشد. به نظر می رسد در نسل جدید شهرهای جدید همگام با تفکرات و ایده های جهانی بایستی در راستای توسعه سرزمینی در صورت ضرورت بر احداث شهر جدید اصول هنجاری منطبق با شرایط سرزمینی مدنظر باشد.

شهر جدید، سیاست های توسعه شهرهای جدید، توسعه سرزمینی