سمیه محمدی حمیدی - دانشجوی دکتری رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حسین نظم فر - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
رسول ملکی نظام آباد - مدرس، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملکان

شاخص توسعه انسانی به عنوان محور اصلی گزارش های توسعه انسانی در واقع، آخرین تلاش بین المللی برای یافتن یک واحد سنجش توسعه یافتگی کشورها می باشد که از سه معیار آموزشی، امید به زندگی و تولید ناخالص داخلی سرانه تشکیل شده است. استفاده از معیارهای فوق به علت نقش مهم و انکارناپذیر آنها در افزایش قابلیت انسان ها می باشد. در این تحقیق با استفاده از آمار آخرین گزارش سازمان ملل(2016) به بررسی وضعیت کشورهای اسلامی با تاکید برکشور ایران پرداخته شده است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن تحلیلی مقایسه ای می باشد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده ها از مدل تحلیلی کوپراس و سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد، به ترتیب کشورهای قطر با میزان (Qi=25106.22) کشور کویت با (19736.22 Qi=) و کشور امارات متحده عربی با میزان (Qi= 13197.73) به ترتیب در جایگاههای اول تا سوم قرار گرفته اند. همچنین کشورهای لیبریا و یمن و کشور بنین نیز با احتساب کمترین امتیاز Qi در جایگاههای اخر قرار گرفتند. کشور ایران نیز در این رتبه بندی با کسب میزان(Qi=3528.40) در جایگاه 8 در میان 47 کشور مورد مطالعه قرار گرفته است که نشاند دهنده ی وضعیت بهتر کشور ایران با توجه به کشورهای اسلامی مورد مطالعه می باشد. برای نمایش بهتر یافت های تحقیق و مشخص شدن وضعیت کشورهای مورد مطالعه با توجه محاسبات آماری، کشورها در محیط نرم افزاری سیستم اطلاعات جغرافیایی در سه طیف مطلوب، نیمه مطلوب و نا مطلوب طیف بندی شده است. که در طیف مطلوب9 کشور، نیمه مطلوب 35 و در نهایت در وضعیت نامطلوب 3 کشور قرار گرفته اند. در نهایت سه شاخص مورد مطالعه در کشور ایران با بررسی داده های 39 سال اخیر مورد بررسی قرار گرفت که نشاندهندی وضعیت مطلوب و روبه رشد این کشور می باشد.

شاخص های توسعه، مدل کوپراس، کشورهای اسلامی، ایران