هایده عچرش - کارشناسی ارشد زبان وادبیات عرب دانشگاه امیرالمومنین(ع) اهواز

کنایه از شیوه های بیانی غیرمستقیم و تامل برانگیز ی است که توام با جنبه هنری و خیال پردازی بوده و بوسیله آن می توان معانی و مضامین دشوار را با گفتاری آشنا و فشرده و هنرمندانه به ذهن مخاطب منتقل و آن را نهادینه کرد. نمونه های تاریخی بارز چنین نوع بیانی را می توان در شاخص ترین آثار ادبی یعنی آیات قرآن و سپس سخنان خاندان رسول الله (ص) جستجو کرد.طبعا فاطمه (س) و دخترش زینب(س) دانش آموختگان مکتب نبوی از این حلقه معرفتی مستثنی نیستند.لذا در این مقاله برآنیمکه پس از تعریف لغوی و اصطلاحی کنایه ؛ ویژگیهای آن مانند دوبعدی بودن ؛ تصویر گری؛ ایجاز؛ استدلال ؛مبالغه و غرابت ...را به اختصار بیان و همسویی کنایات در خطبه های این دو بانوی ادیب را مورد توجه مطابقت و ارزیابی قرار دهیم. تا از این رهگذر دریابیم که ایشان چگونه در راستای تحقق آرمان های خویش مفاهیم بلند عرفانی را هماهنگ با یکدیگر در بیانی ساده اما دقیق ؛ ظریف ؛ زیبا جذاب؛ و دلنشین و در مقاطع مختلف زمانه در قالب کنایات به نمایش گذاشته اند. همانان که عقول ادبا را متحیر و مایه تحسین بلغاء را در هر عصری فراهم ساخته اند.

حضرت فاطمه(س), حضرت زینب(س) , تطبیق , خطبه ها , کنایه